Apaviadańnie daroslaha čalavieka
M. Steĺmach
Siadžu na laŭcy ŭ skvieryku i razmaŭliaju z Vaśkam. Toĺki pačnu šaliaścieć papieraj, pierahortvajučy staronku, jak z-pad knihi vysoŭvajecca čornaja lapka i zahortvaje list nazad. Ja liohieńka advodžu lapku ŭbok, i tut Vaśka vypuskaje kipciury. Praŭda, jon razumieje, što pieraškadžaje čytać, i takimi ŭžo vinavatymi vačyma hliadzić, što ja vyrašaju daravać jamu. Hrozna kivaju paĺcam i havaru, kab siadzieŭ cichieńka, a to boĺš z saboju ŭ park nie vaźmu.
Vaśka zhodna pryžmurvaje vočy. Ja znoŭ śchiliajusia nad knihaj.
Pierahortvaju staronku… Nie, tak niemahčyma. Vaśka nie vytrymlivaje i znoŭ pierahortvaje staronku knihi nazad.
— Ty ž abiacaŭ nie turbavać mianie. Schlusiŭ? — dakorliva kivajučy halavoju, havaru jamu.
Jon jak byccam nie razumieje, što ad jaho chočuć, i hliadzić na mianie z niedaŭmieńniem. Treba narešcie pakarać kata za niepaslušenstva, choć Vaśka i zusim malieńki. Toĺki čaćviorty miesiac pajšoŭ. Vyrašyŭ pasadzić kocika na dreva. Niachaj pasiadzić tam, padumaje, jak pieraškadžać haspadaru.
Toĺki pasadziŭ Vaśku na bližejšy suk, jak pačuŭ holas zzadu:
— Navošta z kacianiaci ździekujeciesia? Jano ž biezabaronnaje…
Voś tabie i na! Trapiŭ, nazyvajecca, u situacyju. Niejki prachožy, zdajecca, dumaje, što tut kryŭdziać kaciania. Choć dobra, što jość na śviecie čulyja liudzi.
Alie Vaśka nie sluchajecca, učapiŭsia kipciurami za stvol i nie adpuskaje.
Davodzicca addzirać ad stvala kožnuju jaho lapku asobna.
Zzadu ŭvieś čas čuju niečaje dychańnie. Cikava, chto heta? Vidać, babuĺka abo stareńki dziadok. Choča, kab ja paviarnuŭsia tvaram, i tady ŭžo nie čakaj dabra.
Vaśku tym časam nie padabajecca, što ja addziraju jaho kipciury, i jon žalaśliva miaŭkaje.
Dychańnie zzadu robicca jašče hlybiejšym, z podśvistam. Nu, zaraz budzie!
Ja chucieńka azirajusia. Pierada mnoj staić chlopčyk, pieršaklaśnik, mabyć. I boĺš nikoha. Karotkaja paŭza. Chlopčyk mianiajecca na vačach, vinavata prosić addać jamu kaciania. Jon z takoj nadziejaj hliadzić na mianie i z takoj liuboŭju na Vaśku, što ja navat razhubiŭsia. Nie viedaju, što i adkazać. A chlopčyk zasoŭvaje ruku ŭ kišeniu i dastaje adtuĺ niešta. Sonca jakraz kinula mnie ŭ vočy snop jarkich promniaŭ i aśliapila.
Raspliuščvaju vočy i baču chlopčyka z praciahnutaj rukoju. Na daloni sierabrysta bliščyć mietaličny rubieĺ.
— Vaźmicie, kali laska. Nie darma… — kaža jon.
Što pačynaje tvarycca ŭ majoj dušy! Ja hatovy pravalicca skroź ziamliu. A chlopčyk nie razumieje majho dušeŭnaha stanu, kaža, što jon užo kupiŭ Tuzika ŭ adnaho niadobraha dziadźki, a ciapier prosić pradać jamu i kocika.
Mnie ŭsio ž udajecca rastlumačyć chlopčyku, što kacianiaci nie pahražaje nijakaja biada, što my z im ščyra siabrujem, razam chodzim u hety skvier adpačyvać.
Vaśka ŭvažliva sluchaje. Śćviardžaĺna stryže vušami, murlykaje svaju liubimuju piesieńku.
Chlopčyk raźvitvajecca sa mnoju. U kišeni ŭ jaho liažyć mietaličny rubieĺ. Na jakuju žyvuju istotu jon pamianiaje jaho? Na inšaha Vaśku, na źviarka abo ptušku, jakim pahražaje biada?
U hetu chvilinu mnie soramna za ŭsich niadobrych dziadźkaŭ na śviecie.