Беларуская лацінка

Haradskija skuĺptury

L. Rublieŭskaja

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Akramia vieličnych pomnikaŭ u honar vialikich padziej i asob, u kožnym jeŭrapiejskim horadzie jość nievialikija, +nieaficyjnyja», alie asabliva liubimyja skuĺptury, jakija stvarajuć jaho niepaŭtornaść. Jość takija i ŭ Minsku. Samaja viadomaja — heta «Chlopčyk z liebiedziem», fantan u bylym Aliaksandraŭskim skviery, pobač z teatram imia Janki Kupaly i Domam aficeraŭ. Jaje aŭtair — itaĺjaniec L. Biernini. Źjaŭlieńniem fantana ŭ 1874 hodzie adznačyli vialikuju dlia horada padzieju — adkryćcio vodapravoda. Darečy, z-za hetaj skuĺptury sučasnyja haradžanie prazvali skvier Panikoŭkaj: u ramanie Iĺfa i Piatrova «Zalatoje cialia» jość taki piersanaž — Panikoŭski, jaki śpiecyjalizavaŭsia pa kradziažy husiej. Voś daścipnyja minčanie i ŭhliedzieli padabienstva.

U hetym ža skviery jość i jašče adna niečakanaja admietnaść, z jakoj źviazana haradskaja liehienda. Kalia teatra imia Janki Kupaly staić nievialiki pryhožy budynak, padobny da malieńkaha palaca. Praŭda, pryznačeńnie jaho zusim nie ramantyčnaje: u im raźmieščana hramadskaja prybiraĺnia. A historyju raskazvajuć takuju.

Kali naprykancy dzieviatnaccataha stahoddzia ŭ Minsku pačali budavać teatr, adzin architektar skazaŭ, što zrobić horadu padarunak pabuduje za svoj košt lia teatra prybiraĺniu. Viadoma, prapanova byla z udziačnaściu pryniata. Dojlid-dzivak uzvodziŭ abiacany budynak vieĺmi pryhožym. I toĺki praz niekatory čas vyśvietlilasia čamu.

Niezadoŭha da hetaha architektar pabudavaŭ majontak dlia niejkaha pana. Atrymalasia pryhoža, na itaĺjanski manier. Alie zakazčyk padmanuŭ — nie zaplaciŭ za pracu. Architektar paabiacaŭ, što adpomścić. Novaja prybiraĺnia ŭjaŭliala saboj pamienšanuju kopiju taho pryhožaha majontka. 3 pana pačali śmiajacca, havaryć, što žyvie ŭ prybiraĺni. Urešcie jon byŭ vymušany pradać svoj novy šykoŭny dom za kryŭdna malyja hrošy i źjechać niekudy za miažu.

A voś historyja pomnikaŭ skviera Sabornaj ploščy nahadvaje detektyŭ. U 1901 hodzie tam na čornym hranitnym pastamiencie pastavili bronzavy biust rasijskaha impieratara Aliaksandra II. U 1917hodzie, paślia revaliucyi, biustzpastamientaźnik. Inatym miescy byŭ ustanoŭlieny pomnik saldatu-revaliucyjanieru. Alie, vidać, skuĺptura byla zrobliena z hipsu, tamu praisnavala niadoŭha. Paźniej na hetym ža miescy stajali jašče dva pomniki, a apošnim tut paŭstaŭ fantan sa skuĺpturaj atlieta, jaki celicca ŭ niabiosy z luka. I heta nie spadabalasia. Atliet źnik razam z fantanam.

U apošniaje dziesiacihoddzie Minsk zajmieŭ šmat cudoŭnych skuĺptur.

Napryklad, u Michajlaŭskim skviery lia vulicy Śviardlova źjavilasia dziaŭčyna z parasonam i minčanka ŭ kapieliušy, jakaja siadzić na laŭcy, haścinna zaprašajučy prysieści pobač. Aŭtar skuĺptur Uladzimir Žbanaŭ azdobiŭ i Kamaroŭski rynak: na prystupkach siadzić bronzavaja handliarka z siemkami. Adnojčy maladyja minčanie navat naladzili tut viasioly rozyhryš. Zusim nieznajomyja liudzi damovilisia praz internet u vyznačany čas padyści da handliarki i padaryć joj čupa-čups. A voś z inšaj nasieĺnicaj Kamaroŭki, damaj z sabačkam, liubiać zdymacca i minčanie, i hości horada. Pobač prapanoŭvaje svaje pasluhi bronzavy fatohraf. Nu a kania, što staić niepadaliok, mnohija napačatku prymajuć za sapraŭdnaha. Adpačyvaje sabie, źviesiŭšy halavu, pakuĺ haspadar badziajecca niedzie pa rynku.

Haradskija skuĺptury nadajuć Minsku pryhažość i niepaŭtornaść, pra ich taksama z časam buduć skladacca liehiendy.