⁣

3 susiedam Arkadziem my nie bačylisia piać hadoŭ. Ja vučyŭsia ŭ instytucie ŭ Minsku. Arkadź pracavaŭ zahadčykam bujnoj bazy. Susied sustreŭ mianie radasna, padyšoŭ bližej i, piĺna ahliadajučy z halavy da noh, paliapaŭ pa pliačy.

Ruchavaja ciotka Zosia, Arkadzieva maci, pastavila pierad nami miski z ahurkami, šatkavanaju kapustaj, parezanym na skryli salam, pateĺniu z padsmažanym kolcam svojskaj kaŭbasy.

Pačuŭšy pra maju vučobu, Arkadź śkieptyčna ŭśmichnuŭsia. Jon navaliŭsia hrudźmi na stol, zahavaryŭ horača, niby praciahvajučy niejkuju daŭniuju sprečku:

Instytut — heta, kaniečnie, dobra. Toĺki skažu ja tabie, darahi moj susied, nijakija instytuty, nijakija akademii nie zrobiać nikoha čalaviekam, kali jon nie ŭmieje žyć.

Arkadź paklaŭ mnie na pliačo ruku i, nachiliŭšysia, davierliva zazirnuŭ u vočy:

Skažy mnie česna, chiba dyplom — heta haloŭnaje ŭ žyćci?

Nie razumiejučy, da čaho jon chilić, ja pacisnuŭ pliačyma. Pa- svojmu zrazumieŭšy maju niapeŭnaść, Arkadź zaznačyŭ:

— Haloŭnaje ŭ našym žyćci — hrošy. Jany źjaŭliajucca i maim dabrabytam, i maim honaram, i majoj svabodaj. Pahliadzi na mianie.

Arkadź navat stupiŭ krok nazad, kab ja moh liepš jaho razhliedzieć. Jon paviedamiŭ, što kašulia na im kaštuje amaĺ sto dolaraŭ.

Prademanstravaŭ firmiennyja štany, madeĺnyja tufli, zamiežny hadzińnik z zalatym branzalietam.

Lrkadź, jakoha vyhnali kaliści sa školy, z zadavaĺnieńniem išskazaŭ, što niadaŭna da jaho na paklon prychodziŭ dyrektar. Ja :tpytaĺna pahliadzieŭ na Arkadzia. Vyśvietlilasia, što moj husied pajechaŭ na hruzaviku ŭ kamandziroŭku, skarystaŭ momant I ŭkinuŭ u kuzaŭ sotniu-druhuju listoŭ šyfieru. Arkadź viedaŭ, I I ITO ŭ vioscy šyfier za liubuju canu voźmuć. Pieršy pryjšoŭ Mikalaj Ściapanavič, jakomu spatrebiŭsia šyfier dlia školy. Lrkadź nazvaŭ takuju canu, što ŭ dyrektara až dychańnie pierachišila.

Mnie ŭspomnilasia, jak u dziacinstvie Arkadź padbiŭ nas, susiedhkich padlietkaŭ, huliać u kramu. Pastaviŭ pierad nami šklianku II kplodziežnaj vadoj, padfarbavanaj višniami, i abjaviŭ, što h:»ta mors. Pradavaŭ šklianku morsu za jajka. U toje lieta susiedki mie raz skardzilisia adna adnoj, što kury čamuści raptam pieraotali nieścisia. I toĺki naš «pradaviec» chadziŭ zadavolieny.

U dziaviatym klasie za dvojki Arkadzia vykliučyli sa školy, i joii vymušany byŭ pajści ŭ kalhas. Znajšoŭ padychod da bryhadzira, i toj pasylaŭ chlopca na pracu toĺki z kaniom. Amaĺ kožny viečar paślia raboty Arkadź zajazdžaŭ u svoj dvor i śkidnaŭ to niejkija miaški, to doški, to siena. Adnojčy Arkadź vioz dadomu drovy. Nahruziŭ zvyš miery.

Biedny konik ažno klaŭsia ŭ ahlobliach, ciahnučy pa piasčanaj darozie ciažki voz. Kalia bramy koń spatyknuŭsia i ŭpaŭ. Arkadź pačaŭ lupcavać jaho puhaj pa śpinie, pa halavie. Koń padniaŭsia, alie skranuć voz z miesca ŭžo p« bylo sily, i jon toĺki pavoli machaŭ halavoju. A ŭ jaho vialikich razumnych vačach bliščeli śliozy.

Mnie raptam padalosia, što ŭ chacie niaścierpna dušna, niama čym dychać. Ja padniaŭsia z-za stala i, nie padajučy Arkadziu ruki, pajšoŭ da dźviarej. Na dvare ŭdychnuŭ na poŭnyja hrudzi śviežaha pavietra.

Vosieńniu, kali ja ŭžo znoŭ byŭ u Minsku, pryjšlo piśmo z vioski.

Siastra pisala, što ciotka Zosia mocna zastudzilasia i liažyć u baĺnicy. Davali teliehramu Arkadziu. Ad jaho pryjšoŭ karotki adkaz:

«Pryjechaćniemahu. Nadzvyčajnyjaabstaviny». Alie ŭ vioscy ŭsie kazali, što paškadavaŭ hrošaj.