⁣

Chodi i dalioka ad nas Japonija, dy zdaŭna vabić da siabie bielarusaŭ.

Navat pieršym rasijskim konsulam u hetaj krainie byŭ vychadziec z Bielaj Rusi Iosif Antonavič Haškievič. Jon staŭ pieršym zamiežnikam, jakomu aściarožnyja japoncy dazvolili naviedać unutranuju terytoryju krainy, što inšaziemcam kateharyčna zabaranialasia. Iosifa Antonaviča haścinna prymala i japonskaja stalica. I ŭžo zusim nievierahodnaje: «bielavalosy ruski konsul», jak nazvali bielarusa japoncy, byŭ dapuščany ŭ palac samoha kiraŭnika japonskaj dziaržavy. Heta dyplamatyčnaja pasada stala viaršyniaj karjery Haškieviča. Pačynalasia ž usio značna praściej i adnačasova boĺš skladana. 5 kastryčnika 1814 hoda ŭ siamji Antona Haškieviča, śviatara z Minskaha pavieta, naradziŭsia syn Vosip. Jaho dziacinstva prajšlo ŭ Rečyckim paviecie. Vučyŭsia ŭ carkoŭna-prychodskaj školie, Minskaj duchoŭnaj sieminaryi, zatym byla Pieciarburhskaja duchoŭnaja akademija. U čas vučoby Iosif avalodaŭ hrečaskaj, niamieckaj, francuzskaj, anhlijskaj, lacinskaj, jaŭrejskaj movami. Tady ž zachapiŭsia idejaj pieraklaści starazapavietnyja knihi z jaŭrejskaj movy na ruskuju, u chutkim časie Biblija byla nadrukavana.

U śniežni 1839 hoda dvaccacipiacihadovy Iosif Haškievič vypraŭliajecca ŭ svajo pieršaje zamiežnaje padarožža. U skladzie Ruskaj duchoŭnaj misii jaho na dziesiać hadoŭ nakiravali ŭ Piekin. Tut jon vyvučyŭ kitajskuju i japonskuju movy, zajmaŭsia astranamičnymi daśliedavańniami, naziraŭ za pryrodaj, fatahrafavaŭ, źbiraŭ kaliekcyi nasiakomych.

Navukovyja vyniki Haškievič vyklaŭ paźniej u šerahu artykulaŭ, nadrukavanych u Rasii.

A paślia byla pieršaja ekśpiedycyja ŭ Japoniju. U pačatku kastryčnika 1852 hoda Iosif Haškievič u jakaści pierakladčyka byŭ nakiravany tudy z dyplamatyčnaj misijaj.

Pieršaja misija ŭ Japoniju akazalasia ŭdalaj. U1855 hodzie z udzielam Haškieviča byŭ padpisany ruska-japonski dahavor. Usie try hady, što doŭžylasia ekśpiedycyja, jon nie pierapyniaŭ navukovych zaniatkaŭ. A pakoĺki misii davialosia praktyčna ździejśnić kruhaśvietnaje padarožža, to Haškievič mieŭ šmat mahčymaściej dlia daśliedčaj pracy. Kali karabieĺ pryčaĺvaŭ da bieraha, jon daśliedavaŭ pryliehlyja ziemli, ich hiealahičnyja asablivaści, źbiraŭ kaliekcyi, rabiŭ fotazdymki. Takim čynam vyvučyŭ, napryklad, Paŭdniovuju Afryku.

Kali misija skončyla svaju pracu, Haškievič viarnuŭsia ŭ Pieciarburh, dzie ździejśniŭ svaju daŭniuju maru — sklaŭ pieršy «Japonska-ruski sloŭnik», jaki byŭ adznačany miedaliom Pieciarburhskaj akademii navuk i prestyžnaj Dziamidaŭskaj premijaj. Takoha sloŭnika nie miela tady nivodnaja kraina Jeŭropy.

Kali ŭ nastupnym hodzie ŭ Japonii adkryvalasia rasijskaje konsuĺstva, Iosif Haškievič staŭ pieršym rasijskim konsulam. Jon dziejsna spryjaŭ raźvićciu rasijska-japonskaha supracoŭnictva i parazumieńnia. Akramia taho, vykladaŭ u Chakadackaj ruskamoŭnaj školie, zajmaŭsia navukovymi daśliedavańniami.

U 1865 hodzie Haškievič viarnuŭsia ŭ Pieciarburh, pachavaŭšy ŭ Japonii žonku. Adnak Iosif Antonavič uvieś čas pamiataŭ pra svaju maluju radzimu, pra svoj bielaruski kraj. Nastaĺhija zmusila jaho pierajechać u Bielaruś. Žyŭ u nievialikim majontku ciapierašniaha Astravieckaha rajona. A 15 maja 1875 hoda dyplamat, vučony-movaznaŭca, daśliedčyk Daliokaha Uschodu, stacki savietnik Iosif Haškievič pamior.

Udziačnyja naščadki hodna ŭšanavali pamiać I. Haškieviča. U bielaruskim Astraŭcy jamu adkryty pomnik. U muziei japonskaha pasiolka Cheda zachoŭvajecca šmat materyjalaŭ pra našaha ziemliaka, a ŭ haradku Fudzi na pomniku ruskim matrosam i aficeram značycca i jaho proźvišča. U horadzie Chakadate, dzie bylo rasijskaje konsuĺstva, ustanoŭlieny bronzavy biust Iosifa Haškieviča. Jaho imiem nazvany zaliŭ u Paŭnočnaj Karei.