Беларуская лацінка

Zavočnik

U. Šachaviec

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

⁣«I čamu tak vyjšla? Ja ž zahartavany. Niejak zimoj, kali išoŭ u školu, vieĺmi spadabaŭsia mnie śviežy śniažok, taki bielieńki, čyścieńki. Ja nie ŭtrymaŭsia i dźvie dobryja žmieni jaho ŭsypaŭ u rot. Pakašliaŭ trochi, i ŭsio. A ciapier? Nu, źjeŭ dźvie porcyi marožanaha. Dyk, pa-pieršaje, jany nievialikija, a pa-druhoje, marožanaje nie chaladniejšaje za śnieh. Treba bylo, mabyć, kupliać toĺki adnu. Alie ž pierada mnoj dziaŭčynka ŭziala až piać porcyj. Moža, nie dlia siabie adnoj?»

Tak skardziŭsia na svoj lios Jurka, užo liežačy ŭ paścieli.

Spačatku ŭsio bylo dobra. Jon pahliadzieŭ pa telievizary pieradaču «U śviecie žyviol », potym zrabiŭ damašniaje zadańnie, vyvučyŭ na pamiać vierš. «Ciapier možna pajści i pahuliać», — padumaŭ, ustajučy z-za stala. Tak by jano i bylo, kab maci nie zachacielasia pravieryć, ci dobra syn vyvučyŭ vierš. Tut Jurku ničoha nie pahražala. I raptam byccam niechta adabraŭ u jaho holas. 3 horla vyryvalisia toĺki siplyja huki.

Maci ŭstryvožylasia. Praz niejki čas doktar u bielym chalacie mieraŭ jamu tempieraturu, hliadzieŭ horla, sluchaŭ hrudzi. Tut užo i Jurka adčuŭ, što zachvareŭ.

Siastra Hanka byla biaźlitasnaj:

— Tak tabie i treba, sknara! Nie moh prynieści adnu porcyju mnie?

A bacysa skazaŭ, što Jurka ŭ ich ciapier budzie zavočnikam, bo budzie vučycca doma.

U paniadzielak Jurka zastaŭsia doma adzin. Liažać doŭha ŭ paścieli jon, viadoma, nie moh. Pamiatajučy, što jon ciapier zavočnik, ukliučyŭ prahramu

«Teliebačańnie — školie». Raniej Jurka nikoli nie hliadzieŭ škoĺnych prahram: chapala, na jaho dumku, navuki i na zaniatkach. Ciapier ža jon nie toĺki čuŭ slovy nastaŭnicy, alie i bačyŭ toje, pra što raskazvali. A haloŭnaje — ni pra što nie pytalisia, nijakich zaŭvah nie rabili.

Nazaŭtra pa teliebačańni dlia vučniaŭ Jurkavaha ŭzrostu byŭ urok śpievaŭ. Na hetym uroku chlopčyk upieršyniu za apošnija dni dobra paśmiajaŭsia. Sam z siabie, bo pasprabavaŭ svaim siplym holasam padpiavać. Niaciažka zdahadacca, što z hetaha vyjšla.

A jašče praz dzień napalochaŭsia i sam Jurka, i asabliva maci. Amaĺ na ŭsim cielie vysypali niejkija čyrvonyja kropki. Alie i biez ich Jurka viedaŭ, što ciapier nie chutka ŭbačycca z siabrami-adnaklaśnikami, z nastaŭnicaj Halinaj Ivanaŭnaj.

Nočču Jurku pryśniŭsia dziŭny son. Dziŭny tamu, što heta byŭ jak byccam i nie son. Halina Ivanaŭna viadzie ŭrok. Za partami siadziać vučni, usie da adnaho znajomyja Jurku. Jurkava miesca za partaj pustuje. Choć jaho niama ŭ klasie, alie jon usio bačyć i čuje.

Pračnuŭsia Jurka i doŭha nie moh apamiatacca.

A tut pazvaniŭ jaho najliepšy siabar Dzianiska. Chiba liohka bylo sluchać, što biez Jurki pačaŭsia šachmatny turnir, što biez jaho ŭsie pojduć u dziciačy teatr, biez jaho pieraharnuli niamala staronak u padručnikach.

Usiamu byvaje kaniec. Pryjšoŭ kaniec i Jurkavym chvarobam: chlopčyk užo dobra razmaŭliaŭ, horla nie baliela, čyrvonyja kropki z ciela źnikli.

U školu Jurka išoŭ z niekatoraj aściarohaj. A što, kali Halina Ivanaŭna pačnie haniać pa ŭsim materyjalie, jaki prajšli biez jaho? A što, kali jon budzie toĺki mykać u adkaz?

Ničoha asablivaha nie zdarylasia. Adkazvaŭ Jurka dobra, i Halina Ivanaŭna zastalasia zadavolienaja.

Vychodzila, što jon jak byccam ničoha nie straciŭ, budučy vymušanym zavočnikam. Jak byccam…

— Nu jak? — zapytaŭ baćka doma, choć pierad hetym pazvaniŭ u školu i viedaŭ, što ŭ syna ŭsio dobra.

—Dy ničoha, — adkazaŭ Jurka. — Žyć možna. Toĺki ja boĺš nikoli nie chaču być zavočnikam!