⁣

Siońnia muzykanty, jak pravila, ihrajuć na eliektrainstrumientach, vykarystoŭvajuć sučasnuju kampjutarnuju muzyku. Adnak najvyšejšuju asalodu, jak i niekali, možna atrymać, mabyć, toĺki ad hučańnia klasičnych instrumientaŭ. Siarod ich adno z pieršych miescaŭ naliežyć ściplaj i talienavitaj skrypcy. Niezdarma ž sa skrypkaj źviazana mnostva padańniaŭ, liehiend, što pieradajucca z pakalieńnia ŭ pakalieńnie.

Tak, isnuje pryhožaja liehienda pra toje, što slavutyja itaĺjanskija majstry nikoli nie čuli sapraŭdnaha hučańnia svaich instrumientaŭ. Čamu? Tamu što adrazu paślia vyrabu skrypka ihrala zusim nie tak, jak praz niekaĺki hadoŭ. A dobraja skrypka atrymlivalasia toĺki tady, kali dlia kožnaj jaje detali braŭsia śpiecyjaĺny hatunak dreva. Napryklad, dlia vyrabu vierchniaj doški instrumienta padychodzila toĺki jelka, dy i to nie kožnaja. Majstry spačatku pryhliadalisia, na jakoje dreva čaściej sadzilisia ptuški dy raśpiavali svaje cudoŭnyja pieśni. Drevy adzinokija, zhorblienyja, sumnyja nikoli, jak pravila, nie prymianialisia dlia vyrabu instrumientaŭ.

A jašče havorać, što hučańnie skrypki ŭ pieršuju čarhu zaliežala ad laku, jakim pakryvali instrumient. Sakret ža laku viedali toĺki starejšyja skrypičnyja majstry.

Zhodna z inšaj liehiendaj, dlia ideaĺnych hukaŭ forma skrypki pavinna być vytrymana z dakladnaściu da dziasiataj doli milimietra. A kali niechta z majstroŭ pracavaŭ biez dušy, hatovaja skrypka mahla zusim admovicca ihrać.

Vidać, u hetych liehiendach jość i dolia vydumki. Adnak i pa siońniašni dzień nie navučylisia rabić takija ž daskanalyja instrumienty, jak rabili heta ŭ svoj čas slavutyja itaĺjanskija majstry.

3 tych daliokich časoŭ pavialosia, što skrypku spačatku treba «navučyć ihrać», abyhrać. Dreva pavinna pryvyknuć, pryzvyčaicca da hukavych vahańniaŭ. A paślia ŭžo hatovuju skrypku varta davodzić da ladu.

Vyklikaje sumnieńnie ŭ vučonych i praŭdzivaść liehiendy pra toje, što dlia skrypki patrebny toĺki peŭny hatunak dreva. Sapraŭdy, mnohija staražytnyja skrypki rabilisia z jelki. Adnak dlia vyrabu instrumientaŭ vykarystoŭvalisia i sasna, i navat pichta. Jość sumnieńnie i adnosna nieabchodnaści ideaĺnaj formy skrypki. Što da pamieraŭ, to akazalasia, što siarod staražytnych skrypak, jakija zachavalisia da našaha času, niama dźviuch zusim adnoĺkavych.

Kali ž havaryć ab pracy biez dušy… Viadoma, pracavać treba staranna, zaŭziata, addana. Adnak raskazvajuć pra viadomaha majstra pa vyrabie skrypak, jaki časam pracavaŭ chutka, paśpiešliva. Alie, niahliedziačy na heta, jaho instrumienty ličylisia najliepšymi ŭ śviecie. Na adnoj z jaho skrypak z liuboŭju ihraŭ slavuty Pahanini. Ihraŭ tak, što liudzi, sluchajučy jaho muzyku, plakali, ačyščali svaje sercy ad kryŭdy i zajzdraści, stanavilisia dobrymi i davierlivymi.

Akazvajecca, i sastaŭ laku, jakim pakryvalisia skrypki, viadomyja majstry nie trymali pad sakretam. Jaho viedali navat zvyčajnyja mebieĺščyki.

Voś niby i ŭsie sakrety rassakrečany, abvierhnuty. Adnak zahadka skrypki, zahadka jaje čaroŭnaj muzyki nie razhadana i pa siońniašni dzień. Moža, heta ŭdasca nastupnym pakalieńniam? Ci ŭ našym žyćci pavinny zastavacca zahadki viečnaha charastva? Ciažka adnaznačna adkazać na hetyja pytańni. Vidać, čalaviečy rozum zdoĺny razhadać mnohija z ich. Alie, mabyć, jość i takija, jakija zastanucca zmanlivaj i niedastupnaj tajamnicaj dlia ŭsiaho čalaviectva.