Klara
V. Voĺski
U padvalie šmatpaviarchovaha doma žyvie babrycha Klara, dzie dlia jaje adharodžana i abstaliavana davoli prastornaje pamiaškańnie, uvachod u jakoje asobny, a dźviery začynieny. Adna z unutranych ścien usia z toŭstaha vitrynnaha škla, praz jakoje možna nahliadać za žyćciom Klary.
Kliuč znachodzicca ŭ Nadziei Maliucinaj, navukovaj supracoŭnicy zapaviednika, jakaja žyvie na pieršym paviersie doma. Jana kormić i dahliadaje źviarka, sočyć za paradkam u pamiaškańni. Kali treba, to puskaje ŭ padval naviedvaĺnikaŭ i raskazvaje pra žyćcio babroŭ.
Klara viedaje svajo imia i adhukajecca na jaho. A moža, jana prosta paznaje znajomy holas? Kali Nadzieja biare Klaru na ruki i hladzić pa čornaj śpincy, taja tulicca da žančyny, paziraje na jaje čornymi bliskučymi vočkami, kruhlymi, jak huziki. Trymajučysia malieńkimi čornymi lapkami za rukaŭ adzieńnia, jana cicha i piaščotna laščycca. Tak babrycha vyjaŭliaje simpatyju, družaliubnuju prychiĺnaść da svajoj apiakunki. Kali Klara čym-niebudź niezadavoliena ci napalochana, jana hučna šypić. Tady da Klary liepš nie padychodzić.
3 haĺlia, jakoje joj prynieśli, Klara sklala sabie chatku-budan. Pabudova nahadvaje zvyčajnuju babrovuju chatku, jakich šmat na našych bielaruskich rekach i vadajomach. Takija chatki budujuć spradvieku ŭsie babry.
Nie zadavoliŭšysia chatkaju, babrycha vykapala sabie jašče i naRU Ŭ kutku pamiaškańnia, dzie byla ziamlia. Alie śpić jana nie ŭ chatcy i nie ŭ nary, a ŭ kardonnaj skryni. Kupajecca Klara ŭ vańnie, jakuju dlia jaje napaŭniajuć śviežaj vadoju.
Čornaja jana nie tamu, što maladaja, — raskazvaje Nadzieja Uladzimiraŭna. — U kaštanavych babroŭ i malieńkija babraniaty kaštanavyja, a ŭ ryžych dzicianiaty ryžyja. Klara ž naliežyć da redkaj u Bielarusi parody čornych babroŭ.
Jak ža trapila čornaja babrycha ŭ padval doma?
Pryvieźli jaje ŭ zapaviednik z Polacka, dzie jana žyla doŭhi čas u haradskoj kvatery. A zdarylasia ŭsio tak.
Siamja adnaho služačaha z Polacka pryjechala niejak adpačyvać u viosku. Tam, na bierazie nievialičkaj rečki, dzieci znajšli maloje biezdapamožnaje babrania, jakoje zablytalasia ŭ vodaraściach i liedźvie dychala. Dzieci paškadavali źviarka, ačyścili ad vodaraściej i zabrali z saboju ŭ horad.
Kali Klara vyrasla, uźnikli niepradbačanyja ciažkaści. U babrychi raśli zuby, i joj abaviazkova treba bylo što-niebudź hryźci.
U pieršuju čarhu jana ŭzialasia za mebliu. Hryzla vostrymi zubami nožki staloŭ, kreslaŭ, šafy. Hryzla dźviery, padakońniki. I hryzla vieĺmi dbajna, jak heta ŭmiejuć rabić toĺki babry, niastomnyja budaŭniki. Nie hryźci dreva jany nie mohuć. Inakš buduć raści biez miery zuby, i źviarki mohuć zahinuć.
Haspadaram takija pavodziny Klary, viadoma, nie padabalisia. Jany parailisia pamiž saboju i vyrašyli addać babrychu ŭ zapaviednik.
A ŭ zapaviedniku zadumalisia: što ž im rabić z čornaj babrychaj? Vypuskać jaje na voliu nieĺha. Jana adrazu zahinie, bo pryvykla da liudziej i nie baicca ich. Pakidać u adkrytaj vaĺjory1 taksama niebiaśpiečna. Brakańjery mohuć pakvapicca na cudoŭnaje čornaje futra.
Tady bylo vyrašana pabudavać dlia Klary śpiecyjaĺnuju zakrytuju vaĺjeru. A pakuĺ vaĺjera budujecca, babrycha žyvie ŭ padvalie doma, dzie i klapocicca pra jaje Nadzieja Maliucina.