Klion
M. Paźniakoŭ
Jon stajaŭ u kancy našaha nievialikaha sadu, zboku, kalia samah aharodžy, jakaja abstupala siadzibu. Vysoki, strojny, pryhožy. klion vylučaŭsia siarod inšych dreŭ, što raśli ŭ sadzie. Adrazu za klionam pačynalisia jaminy, z jakich viaskoŭcy kapali hlinu. Za imi praz aharody ciahnulasia paliavaja daroha.
Hetaj darohaj kožnaje lieta, žyvučy ŭžo ŭ horadzie, ja kročyŭ da baćkoŭskaj chaty. Jašče zdalioku raspaznavaŭ hustuju vieršalinu kliona. Cioplaja piaščota ablivala majo serca, kali ja ŭjaŭliaŭ, jak chutka pieraliezu praz aharodžu, prajdu cichim sadam, budu dychać sakavitym pacham miedunic i kropu, a zatym uvajdu ŭ rodnuju chatu, śvietluju, prapachluju śviežym chliebam.
Na ŭsio žyćcio zapomniŭsia mnie hety klion. Mienavita na jaho raniej, čym na inšyja drevy, sadzilisia viasnoju špaki i pačynali vyśvistvać svaje radasnyja pieśni navasiolaŭ. Kali z palioŭ i aharodaŭ sychodziŭ śnieh i na ŭźmiežkach źjaŭlialasia zialionaja traŭka, my, viaskovyja chlopčyki i dziaŭčynki, ladzili kalia kliona svaje huĺni. Kožny ličyŭ za honar zalieźci na samuju vieršalinu dreva i zaśpiavać: «Moj rodny kut, jak ty mnie mily, zabyć ciabie nie maju sily…» A krychu paźniej, u mai, kali źjaŭlialisia chruščy, my treśli klianovaje hoĺlie ŭviečary abo rankam, starajučysia adzin pierad adnym boĺš sabrać sonnych jašče žukoŭ.
Vieĺmi zachapliaŭ nas klion uvosień, jakaja ščodra ablivala jaho jarkaj pazalotaj. Prybiažyš da kliona, a pad im taki roznakaliarovy dyvan — vačej nie adarvać!
Mnohija ŭ vioscy, kali piakli chlieb, brali liście z našaha kliona, kab uslać im pod1 piečy. A liście heta zaŭsiody bylo šyrokaje, čystaje, niejkaje śviatočnaje. Štovosień my akuratna zasušvali listy, i potym usiu zimu chatu ŭpryhožvali klianovyja bukiety.
Pamiataju i vieĺmi prykraje. Tady ja vučyŭsia ŭ druhim klasie. Byŭ sakavik. Mnie čamuści zachacielasia paspytać śviežaha klianovaha soku. Prychapiŭšy baćkavu siakieru i trochditrovy sloik, ja pajšoŭ da našaha kliona. Nadsiek u adnym miesdy, alie sok nie kapaŭ, a ściakaŭ pa stvalie.
Nadsiek u druhim miescy — atrymalasia lopš, padstaviŭ sloik. Pajšoŭ u chatu. Čakaju, pakuĺ nabiažyć choć trochi klianoviku. Dy tut baćka pryjšoŭ z pracy. Hliadžu i vačam svaim nie vieru: niasie ŭ rukach moj pusty sloik. Serca ŭ mianie niby abarvalasia. Dastalosia mnie tady na arechi.
Zamazaŭ tata rany na stvalie kliona, alie doŭha jany nie zažyvali.
Plakala dreva…
Praz hod znoŭ niechta nadsiek klion. Nie šancavala drevu i paślia.
Niekaĺki razoŭ ranili jaho, niby niekamu zaminala jaho hordaje I ščyraje charastvo. I kožny raz ja adčuvaŭ siabie vinavatym, byccam heta ja nadsiakaŭ klion.
A minulaj vosieńniu jaho nie stala: pavalila bura. Naliaciela jana pa viosku, pavalila platy, sarvala niekaĺki čarapičnych dachaŭ, lahubila naš klion.
Pryjechaŭšy lietam u vodpusk, ja nie paznaŭ zdalioku baćkavaj siadziby.
U šerahu vysoznych dreŭ, jakija abstupili sad, vidnieŭsia prahal, adsutničala štości admietnaje, darahoje. Mnie stala vieĺmi baliuča. Zrazumieŭ, što tady, u dziacinstvie, ja zrabiŭ zarubki nie na klianovym, a na svaim cielie, i jany piakuć ciahučym, nieścichanym boliem.