Беларуская лацінка

Liehiendarny vajenny liotčyk

V. Jarmolienka

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Pieršy ŭ SSSR dvojčy Hieroj Savieckaha Sajuza Siarhiej Hrycaviec rodam z Baranavickaha rajona, z sialianskaj siamji. U čas Pieršaj suśvietnaj vajny siamja apynulasia za Uralam i tam zastalasia. Siarhiej Hrycaviec zakončyŭ vajennuju školu liotčykaŭ, služyŭ na Daliokim Uschodzie. «Niabiesnym snajpieram» nazyvali jaho tavaryšy pa službie za vysokija vyniki ŭ straĺbie, navat kali liataŭ uvierch kolami. Davodzilasia jamu vajavać i ŭ niebie Ispanii. Tut Hrycaviec byŭ pryznačany kamandziram atrada źniščaĺnikaŭ-dobraachvotnikaŭ. I nieŭzabavie adna z anhlijskich haziet abviaścila na ŭvieś śviet zahaloŭkam «Ruski liotčyk Siarhiej Hrycaviec — čalaviek dziŭnaj chrabraści», bo ŭ adnym pavietranym bai jon źbiŭ adrazu siem niamieckich samaliotaŭ. Pra heta ž paviedamili i ŭsie savieckija haziety. A ŭsiaho ŭ Ispanii Siarhiej Hrycaviec źbiŭ boĺš za tryccać samaliotaŭ.

A ŭ 1939 hodzie Siarhieju davialosia vajavać suprać japonskich militarystaŭ na race Chalkin-Hol. U adnym z bajoŭ jon vyratavaŭ kamandzira avijapalka, jaki byŭ źbity i z parašutam sieŭ na japonskuju terytoryju. Hrycaviec, nie vahajučysia, pajšoŭ na pasadku, uciahnuŭ Zabalujeva ŭ svaju ciesnuju kabinu i na vačach u japoncaŭ, što biehli da samaliota, uźviŭsia ŭ pavietra, na apošnich kropliach bienzinu daciahnuŭšy da aeradroma. Viestka pra jaho niebyvaly podźvih malankava raspaŭsiudzilasia pa čaściach. Praz niekaĺki dzion pra podźvih Hrycaŭca paviedamili ŭsie centraĺnyja haziety, miĺjony liudziej zachaplialisia jaho ŭčynkam, paety pisali pra jaho vieršy.

«Dzianiok byŭ cikavy!» — kazaŭ zvyčajna Siarhiej Hrycaviec pry pasadcy na aeradromie ŭ Chalkin-Holie. Heta aznačala, što na jahonym rachunku jašče adzin, a to i niekaĺki źbitych japonskich samaliotaŭ.

Saslužyŭcy nie raz havaryli pra malankavuju znachodlivaść Hrycaŭca i virtuoznaść valodańnia samaliotam u bai.

Za vajennyja zasluhi Hrycaviec byŭ dvojčy ŭznaharodžany miedaliom

«Zalataja Zorka» Hieroja Savieckaha Sajuza. U pačatku vieraśnia 1939 hoda ŭ Kramli Stalin skazaŭ Siarhieju Hrycaŭcu, jaki atrymaŭ pryznačeńnie ŭ Oršu: «Vyzvalim Zachodniuju Bielaruś i pastavim bronzavy biust dvojčy Hieroja Savieckaha Sajuza na svabodnaj ziamli!»

A 16 vieraśnia hetaha ž hoda, napiaredadni pierachodu savieckich vojsk praz poĺskuju miažu, pozna ŭviečary, u apramietnaj ciemry kamandzir avijapalka Hrycaviec pasadziŭ svoj samaliot na aeradromie pad Oršaj, alie z supraćliehlaha boku na pasadku išoŭ druhi źniščaĺnik — samalioty sutyknulisia. Major Hrycaviec, jaki stoĺki razoŭ hliadzieŭ u vočy śmierci ŭ hroznym niebie vajny i zaŭsiody pieramahaŭ dziakujučy svajoj vialikaj mužnaści, u svaje tryccać hadoŭ zahinuŭ u vyniku niedarečnaj vypadkovaści na ziamli. U heta nichto nie moh pavieryć…

Vosieńniu 1941 hoda, kali niemcy byli zusim blizka ad Maskvy, a Hitlier patrabavaŭ ad Japonii napadu na Saviecki Sajuz, hiermanski pasol u Tokia paslaŭ teliehramu ŭ Bierlin: «U japonskaj armii ŭsio jašče pamiatajuć Chalkin-Hol». Pad Chalkin-Holam japoncy mieli na ŭvazie i maršala Žukava, i majora Hrycaŭca.

Imiem Hrycaŭca nazvany vulicy ŭ Maskvie, Sankt-Pieciarburhu, Minsku, Oršy, Baranavičach, Hancavičach. Liehiendarnamu liotčyku pastaŭlieny pomniki ŭ Minsku i na miescy hibieli, u vioscy Balbasava Aršanskaha rajona Viciebskaj voblaści. Da samaj śmierci ŭ kabiniecie hienierala Zabalujeva visieŭ partret jaho vyratavaĺnika — Siarhieja Hrycaŭca.