Беларуская лацінка

Lučyńnik

S. Davidovič

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Jak źmianilasia naša žyćcio! Dy i my sami źmianilisia ŭ hetym žyćci, zrabilisia inšymi, cyvilizavanymi.

Voś adzin toĺki pryklad. Pajechaŭ ja niadaŭna na vychadnyja dni ŭ svaju rodnuju Karpilaŭku, a tam pa niejkaj pryčynie pahasla eliektryčnaje śviatlo. Sprava byla poźniaj vosieńniu, kali ciamnieje rana, viečary doŭhija. Što rabić liudziam biez śviatla? Ni pačytać, ni napisać ničoha. Alie ŭ vioscy na taki vypadak u kožnaj chacie jość jašče hazavaja liampa. Jość takaja liampa i ŭ mianie. Daliŭ ja ŭ jaje hazy, padkruciŭ knot — i ciemra raźbiehlasia pa vuhlach. Pastaviŭ liampu lia ložka, liažu sabie, čytaju.

Načytaŭšysia, pajšoŭ na dvor padychać pierad snom śviežym pavietram, zirnuć na daliokija zorki. Zachodžu ŭ chatu i… dychać zusim niama čym! Smurod ad pieraharelaj hazy taki, što vočy vyjadaje.

Jak źmianilisia my ŭ hetym žyćci!

Raniej u vioscy hazavaja liampa byla adzinym šykoŭnym śviatlom.

Žyŭ ja i ros pry im, pieračytaŭ doŭhimi zimovymi načami mnostva roznych knih i ni razu nie zaŭvažyŭ, što hazavaja liampa daje niejki tam pach.

Pieraborlivymi zrabilisia my, vieĺmi ž dalikatnymi…

A papiarednicaj hazoŭki i hazavaj liampy byla zvyčajnaja lučyna. Pry jaje ściplym śviatlie prachodzili paślia vajny doŭhija vosieńskija i zimovyja viečary, rabilasia ŭsia chatniaja praca, źbiralisia adnaviaskoŭcy paciešyć adzin adnaho cikavymi bajkami, žartami dy prymaŭkami. Pry śviatlie lučyny mama zašyvala našu pieralatanuju vopratku.

Zvyčajna viedali, u kaho siońnia viečaram buduć źbiracca viaskoŭcy, tamu haspadary staranna rychtavalisia da takoj sustrečy, prybirali ŭ chacie, rychtavali lučynu.

Kali nadyšla čarha źbiracca ŭ našaj chacie, my taksama sustreli susiedziaŭ jak naliežyć. Asabliva vialikaje ščaście vypala na maju doliu, bo mama zahadzia mianie papiaredzila:

— Ty, synok, siońnia viečaram budzieš mianiać lučynu! Hliadzi ž, kab nie zhasala jana!

Davieryć piacihadovamu chlopčyku takuju adkaznuju spravu — heta vam nie žartački. U mianie ŭ hrudziach usio piaklo i harela ad uschvaliavanaści i nieciarpieńnia.

I voś pačali źbiracca adnaviaskoŭcy. Ja siadzieŭ na svaim adkaznym pastu — na piečy. Pobač sa mnoj liažala celaja kuča tonka paščapanaj, vysachlaj lučyny. Adna lučynka ŭžo haryć, puskajučy da stoli tonki i vichliavy strumieńčyk čornaha dymu. Zvyčajna lučynu ŭtorkvali ŭ roh piečy pamiž dźviuch cahlin, adkuĺ papiarednie vykalupvali hlinu.

Jakija heta byli cudoŭnyja hadziny majho žyćcia! Daroslyja viaduć svaju šumnuju razmovu, śmiajucca, žartujuć, a ty piĺna sočyš za ahieńčykam na lučynie, zapaĺvaješ novuju, uščemlivaješ jaje pamiž cahlin, a abhareluju aściarožna kladzieš na pieč lia siabie i zatušvaješ. Tvaje siabry stajać kučkaj lia dźviarej, sluchajuć viasiolyja bajki daroslych i z zajzdraściu nazirajuć za tym, jak ty zabiaśpiečvaješ śviatlom hetuju cikavuju viečarynu.

Ci ž zaŭvažali my tady kurodym i smurod ad lučyny! My byli ŭdziačny joj, jaje ćmianamu śviatlu, jaje viasiolamu patreskvańniu.

Nie viedaju, što adčuvaje spartśmien, jaki na vačach usioj planiety zapaĺvaje na stadyjonie alimpijski ahoń. Dumaju, što niešta padobnaje pieražyvaŭ tady i ja, zapaĺvajučy adnu lučynu ad druhoj.