Беларуская лацінка

Maladziečna

Ja. Stachoŭski

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Čas nie danios da nas źviestak, chto i čamu daŭ horadu takuju nazvu — Maladziečna. Viadoma toĺki, što pieršaje ŭpaminańnie ab im adnosicca da 1388 hoda ŭ hramatach litoŭskaha kniazia Dźmitryja Aĺhierdaviča. Doŭhija hady horadam valodali bujnyja poĺskija mahnaty, siarod ich byli i Ahinskija, prodki aŭtara slavutaha palaneza.

Mnoha pabačyŭ horad za svaju historyju: spustašaĺnyja pachody šviedskich zavajoŭnikaŭ i razhrom armii Napalieona, zmrok niavoli i radaść vyzvalieńnia.

Dalučeńnie Maladziečna da Rasii ŭ vyniku druhoha padzielu Rečy Paspalitaj paskoryla jaho rost, a budaŭnictva čyhunki sadziejničala pieratvareńniu nievialičkaha miastečka ŭ čyhunačny vuziel. Važnaj padziejaj u kuĺturnym i hramadskim žyćci horada źjavilasia adkryćcio nastaŭnickaj sieminaryi.

U čas Pieršaj suśvietnaj vajny horad znachodziŭsia ŭ centry palityčnych i vajennych padziej, jakija adbyvalisia ŭ krainie. Horad byŭ akupavany spačatku kajzieraŭskimi, a zatym bielapoĺskimi vojskami.

U pieršyja dni Vialikaj Ajčynnaj vajny fašysty, zachapiŭšy horad, pieratvaryli jaho ŭ kancentracyjny lahier, u jakim apynulisia vajennapalonnyja i mirnyja miascovyja žychary. Adkazam na kryvavy teror źjavilasia mužnaje supraciŭlieńnie haradžan. Na terytoryi rajona dziejničali partyzanskija atrady. Niezabyŭnym śviatam dlia žycharoŭ Maladziečna źjavilasia 5 lipienia 1944 hoda, kali voiny III Bielaruskaha frontu pad kamandavańniem hienierala armii I. D. Čarniachoŭskaha vyzvalili horad ad fašysckich zachopnikaŭ. Trynaccać voinskich čaściej i zlučeńniaŭ, jakija vyznačylisia ŭ bajach, stali nazyvacca Maladziečanskimi.

Za hady vajny ŭ horadzie bylo źniščana dzievianosta pracentaŭ žyĺliovaha fondu, materyjaĺnyja straty sklali boĺš za sto miĺjonaŭ rublioŭ. Alie liudzi śmiela hliadzieli ŭ zaŭtrašni dzień, adrazu ž prynialisia za spravu. Na dapamohu im pryjšli mnohija respubliki Savieckaha Sajuza. 3 roznych kancoŭ paciahnulisia ŭ Maladziečna ešalony z syravinaj i praduktami, abstaliavańniem i budaŭničym materyjalam.

Išli hady. Adbudavaŭsia, pamaladzieŭ, niepaznavaĺna źmianiŭsia horad.

Možna śmiela skazać, što jon naradziŭsia druhi raz. Dastatkova prajścisia jaho šyrokimi kvartalami, jakija patanajuć u zielianinie dreŭ, pabyvać u skvierach i na buĺvarach, pahliadzieć na prastornyja karpusy zavodaŭ i fabryk, žylyja damy, kab pierakanacca ŭ hetym.

Udziačnyja naščadki šanujuć pamiać pra tych, chto canoju svajho žyćcia adstajaŭ dlia ich pieramohu. U samym pryhožym parku horada ŭ honar savieckich voinaŭ-vyzvalicieliaŭ ustanoŭlieny pomnik. Lia kluba budaŭnikoŭ, u nievialikim skviery, uźniaŭsia jašče adzin pomnik-abielisk. Na podźvihach mužnych voinaŭ i partyzan, čyja slava adliustravana ŭ bronzie i marmury, u nazvach vulic, vychoŭvajecca junaje pakalieńnie.

Pastajanna pašyrajecca terytoryja sučasnaha horada. Pramyslovyja pradpryjemstvy, žylyja masivy i abjekty kuĺturnasacyjaĺnaha pryznačeńnia ŭzvodziać mahutnyja budaŭničyja arhanizacyi.

Maladziečna — horad junactva, vučnioŭskaj i studenckaj moladzi.

Tysiačy junakoŭ i dziaŭčat atrymlivajuć roznyja śpiecyjaĺnaści. Kožnuju ranicu sustrakajuć junych haradžan vydatna abstaliavanyja ahuĺnaadukacyjnyja ŭstanovy. Dobryja mahčymaści stvorany dlia zaniatkaŭ sportam. U rasparadžeńni haradžan stadyjony, plavaĺnyja basiejny, spartyŭnyja zaly.

U čalavieka ŭsio pavinna być pryhožym!.. Slovy hetyja mižvoli pryhadvajucca, kali naviedvaješ kancertnuju zalu i kinateatry, biblijateki, Damy kuĺtury. Tut jość mahčymaść nie toĺki vystupić u roli hliedača, alie i samomu dalučycca da mastackaj tvorčaści, prajavić svaje zdoĺnaści ŭ raznastajnych hurtkach.

Mnohija i mnohija šliachi viaduć u Maladziečna. Tut schodziacca aŭtamabiĺnyja darohi i staĺnyja mahistrali, a značyć, tut zaŭsiody čakajuć haściej.