⁣

Upieršyniu Polack zhadvajecca ŭ slavutaj lietapisnaj krynicy ŭschodnich slavian «Apovieści minulych hadoŭ» u 862 hodzie. Boĺš za adzinaccać stahoddziaŭ tamu nazad jaho zasnavali kryvičy, a imia dali ŭ honar tutejšaj raki Palaty. 3 ciaham času na krutych jaje bierahach, u miescy źlićcia z vodami Zachodniaj Dźviny, vyras horad. Potym jon staŭ krepaściu. A taksama vodnaj darohaj znakamitaha šliachu «z varahaŭ u hreki». I praliahaŭ toj šliach ad Baltyjskaha da Čornaha mora.

Tamu nie dziŭna, što ŭ Poladku raźvivalisia ramiostvy, stvaralisia vydatnyja tvory mastactva. Staražytnaje padańnie danosić da nas recha dramatyčnych padziej kanca dziasiataha stahoddzia. U centry ich — imia niepakornaj kniazioŭny Rahniedy, dački pieršaha lietapisnaha kniazia Rahvaloda.

U kancy piatnaccataha stahoddzia Polack atrymaŭ samakiravańnie. Šmat liehiend źviazana z horadam-mudracom. Navat skandynaŭskija sahi1 raspaviadajuć pra niepieramožnyja polackija družyny, jakija ŭ pachodach dasiahali ścien Carhrada. Dy i «Slova pra pachod Iharavy» ŭslaŭliaje mužnaść palačan, mudraść kniazia Usiaslava Čaradzieja.

Kazačnaj pryhažuniaj paziraje na nas i siońnia, prycharošvajecca, jak niaviesta, u liusterku Zachodniaj Dźviny polackaja Safija — architekturnaja žamčužyna krainy. Chram staŭ vizitnaj kartkaj, svojeasablivaj embliemaj Polacka. Vieličny Safijski sabor niby mahnitam pryciahvaje da siabie turystaŭ z usich kantynientaŭ planiety. Jon byŭ pabudavany ŭ adzinaccatym stahoddzi Usiaslavam Čaradziejem u jakaści simvala niezaliežnaści kniastva. Tut prymali zamiežnych pasloŭ, abjaŭliali vajnu i mir, zachoŭvali dziaržaŭnuju kaznu, biblijateku, archivy. U niejkim sensie heta byla krepaść u krepaści jak dlia polackich kniazioŭ, tak i dlia družyńnikaŭ i ŭsich haradžan.

Slavutamu pomniku architektury davialosia pieražyć vojny, pažary, razbureńni. Alie i ŭ sučasnym Polacku jaho architekturnaja žamčužyna praciahvaje zastavacca duchoŭnym i kuĺturnym centram. Niezvyčajnaja pryhažość chrama harmanična źlivajecca z nieparaŭnaĺnym hučańniem arhana. Kancertnaja zala, raźmieščanaja ŭ sabory, pryciahvaje siudy zorak suśvietnaj muzyki. Tysiačy prychiĺnikaŭ klasičnaj i kamiernaj muzyki ŭ zachaplieńni i ad «muzyki» architektury, staražytnych arnamientaŭi fresak.

Mnoha vialikich liudziej padaryŭ čalaviectvu Polack. Alie sapraŭdnaj zorkaj pieršaj vieličyni źziaje imia śviatoj kniazioŭny Jefrasińni Polackaj. Jana ličycca niabiesnaj zastupnicaj usioj ziamli bielaruskaj.

U svoj čas kniazioŭna Pradslava byla adnoj z samych adukavanych žančyn Jeŭropy. Jana ŭvajšla ŭ historyju jak slavutaja aśvietnica, duchoŭnaja apiakunka Polaččyny. Jašče ŭ dziavočuju paru kniazioŭna pakinula bahaty palac, pastryhlasia ŭ manaški i poŭnaściu pryśviacila siabie relihijnamu služeńniu, zajmalasia aktyŭnaj miratvorčaj pracaj, šmat dasiahnula paźniej na nivie aśvietnictva.

Aryhinal znakamitaha Kryža Jefrasińni Polackaj, vykanany talienavitym polackim juvieliram Lazaram Bohšam, na žaĺ, biaśśliedna źnik. Alie kopija kryža adnoŭliena ŭ 1997 hodzie i vyklikala zachaplieńnie znaŭcaŭ kuĺtury. Palačanie ličać hety kryž simvalam nacyjanaĺnaha i duchoŭnaha adradžeńnia.

A jašče ros i mužnieŭ u Polacku Francysk Skaryna, što prynios rodnaj Bielarusi i ŭsiamu ŭschodniamu slavianstvu pieršuju knihu na movie svajho naroda. Tut žyŭ i slaviŭ rodny kraj Simiaon Polacki — dramaturh, filosaf, paet, piedahoh. U Bohajaŭlienskim manastyry, jakomu jon pakinuŭ svajo duchoŭnaje zaviaščańnie, ciapier znachodziacca Muziej bielaruskaha knihadrukavańnia i biblijateka, što nosić imia Simiaona Polackaha. Joj niama roŭnych u Jeŭropie: staradaŭnija lieśvicy, draŭlianyja lavy sa zručnymi stalami, niepaduladnyja času staražytnyja rukapisnyja knihi sa staronkami z paĺmavych listoŭ, jehipiecki papirus…

Za adzinaccać z lišnim stahoddziaŭ u Polacku stvorana sapraŭdnaja epapieja mužnaści, hieraizmu, redkaja pa pryhažości architekturna-kuĺturnaja panarama. Imklivaje ciačeńnie Zachodniaj Dźviny, kožnaja cahlinka i kamień nahadvajuć pra nieŭmiručaść, pra toje, što my rodam adsiuĺ.