⁣

Saldat-pieramožca staić na viečnym uzvyššy. U pravaj ruce — apuščany mieč, lievaj jon mocna prytuliŭ da siabie malieńkuju dziaŭčynku.

Chto nie viedaje slavutaha pomnika ŭ Treptaŭ-parku ŭ Bierlinie! Historyja stvareńnia pomnika takaja.

Da ŭziaćcia rejchstaha zastavalisia ličanyja dni, alie na vulicach horada ŭ asobnych jaho kvartalach jašče išla pierastrelka, zaviazvalisia zaciatyja bai. Ašalielyja ŭ svajoj nianaviści, na apošniaj miažy adčaju, hitlieraŭcy chapalisia za kožnuju ścianu i kamień, toĺki b źniščać i źniščać.

Na adnym vuličnym skryžavańni ŭ niejkuju chvilinu zacichlaha boju raptam pačuŭsia prareźlivy dziciačy kryk. Dzicia plakala daŭno i zusim užo vybilasia z sil, bo ciapier čulisia toĺki jaho źniamožanyja ŭschlipy.

Zapanavala niezvyčajnaja cišynia, žachlivaja ŭ svajoj naściarožanaści i niečakanaści. Malaja rusavalosaja dziaŭčynka, jašče, peŭna, niemaŭlia, biezdapamožnaje pierad žyćciom i śmierciu, siadziela na kamiennym bruku, vycirajučy kulačkom vočy, i ciapier nie toĺki ŭschlipy, a i jaje spalochanaje ptušynaje dychańnie možna bylo pačuć i pa adzin, i pa druhi bok vulicy.

Źbiantežanyja niezvyčajnaściu situacyi, abodva baki prycichli. I nieviadoma, koĺki b ciahnulasia tryvožnaja, naciataja cišynia, kab na bruk nie vypaŭz saviecki siaržant. Usie zaŭvažyli, što na im bylo novaje, byccam toĺki što nadzietaje abmundziravańnie.

Jak paźniej vyśvietlilasia, tak jano i bylo. Jakraz u hety dzień siaržant paślia ciažkaha ranieńnia vypisaŭsia sa špitalia i ŭ svoj uračysty, śviatočny dzień pa-śviatočnamu i prybraŭsia, kab adznačyć pieramohu razam sa svajoj čaściu. Alie čaść jakraz na vulicach Bierlina dabivala samych zaciatych i aźviarelych fašystaŭ, dušy i sumlieńnie jakich užo nie zdoĺny adhuknucca boliem i spahadaj da kvolaj žyvoj istoty — malieńkaj dziaŭčynki.

Siaržant padpoŭz da siaredziny vulicy, prytuliŭ da siabie prycichlaje dzicia i, kali ŭžo adpoŭz nazad da samaha brŭstviera1 svajoj tranšei, toĺki chacieŭ padniacca, jak tut ža i ŭpaŭ, padstrelieny fašysckim snajpieram. Tak siaržant znoŭ trapiŭ u špitaĺ. I na hety raz užo nie viarnuŭsia ŭ stroj…

Pamiraŭ jon u toj dzień, kali nad rejchstaham uźviŭsia Ściah Pieramohi.

Pamirajučy, jon paprasiŭ pieradać pryvitańnie rabočym radyjozavoda ad Tryfana Lukjanoviča. Boĺš u jaho nikoha nie bylo: ad pieršaj bomby, śkinutaj fašystami na Minsk, zahinuli dvoje jaho dziaciej i žonka. Nie zastalosia niedalioka ad Minska ni rodnaj vioski, dzie žyli baćki, ni samich baćkoŭ. Toĺki rabočyja zavoda stali jamu i za svajakoŭ, i za rodnych.

U Bierlinie jość pamiatnaja plita, jakoj paznačana miesca, dzie Lukjanovič uratavaŭ dziaŭčynku.

Skuĺptar Vučecič, uzrušany historyjaj podźvihu Lukjanoviča, z cikavaściu raspytvaŭ usich, chto viedaŭ siaržanta, pa krupincy źbiraŭ ab im padrabiaznyja źviestki, jakich, na žaĺ, akazalasia vieĺmi mala.

Mahčyma, u abliččy, u postaci saldata, što ŭzvyšajecca ŭžo naviečna ŭ mietalie, i niama fatahrafičnaha padabienstva z Tryfanam Lukjanovičam. Alie samo žyćcio i podźvih jaho — heta najvialikšy ŭsienarodny podźvih humanizmu, zaśviedčany pierad usim śvietam i pierad historyjaj.

Saldat, što staić na viečnym uzvyššy, prytuliŭšy da siabie maluju dziaŭčynku, a razam z im miĺjony tych, chto pieramoh śmierć, pieradali nam, liudziam, samaje darahoje i zapavietnaje — kalysku žyćcia na ziamli.

Uratavać budučyniu ŭ kalyscy, ustajać pierad suśvietnaj katastrofaj čalaviectva zmoža, źjadnaŭšysia ŭ ahuĺnaj tryvozie za lios dziaciej, za ich ščaście. Čalaviectva ŭ adkazie za žyćcio na ziamli.