Беларуская лацінка

Piarun

A. Butevič

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Chlopčyk liažaŭ pasiarod chvalistaha žytniaha polia i začaravana paziraŭ u niabiesnuju hlybiniu. U vysokim jarkim blakicie niaśpiešna i vielična plyli prazrysta-bielyja voblaki z bieražkami, padpalienymi soncam. Jany skladvalisia ŭ palacy i zamki, vyjavy dzivosnych źviaroŭ. Chlopčyk maryŭ, kab čaroŭnaja ptuška padchapila jaho i paniesla na zahadkavaje siomaje nieba, dzie žyvie mahutny boh Piarun.

Liudzi zdaŭna vieryli ŭ niezvyčajnyja zdoĺnaści boha malanki i hromu Pieruna. Jaho prasili, kab paslaŭ čakany doždž, kab nie pabiŭ zbažyny hradam. Jak toĺki rańniaj viasnoj Piarun admykaje svaim zalatym kliučom nieba, z jaho padaje doždž i siejecca rasa, jakija ličacca niabiesnymi śliazami. Vyklikaje hetyja śliozy Pierunova kvietka plakun-trava, što ŭ narodzie nazyvajecca ślioźnikam. Liudzi vieryli, što kvietka i korań ślioźnika valodajuć mahičnaj silaj. Takimi ž ulaścivaściami bielarusy zdaŭna nadzialiajuć čaroŭnuju paparać-kvietku. Na Kupaĺlie na paparatnikavaje kustoŭje nibyta sychodzić Pierunoŭ ahoń, jaki pieratvarajecca ŭ pryhožyja kvietki. Tamu, chto znojdzie čaroŭnuju paparać-kvietku, adkryjucca tajamnicy pryrody. Dobrym i sumliennym liudziam kvietka pakaža, dzie ŭ ziamli schavany skarby.

Piarun — vajaŭničy i hrozny boh, spraviadlivy abaronca pakryŭdžanych. Rostu jon vysokaha, maje dužaje ciela, čornyja valasy, zalatuju baradu, jakaja haniaje pa śviecie viecier. Piarun jeździć pa niebie na vohniennaj kaliaśnicy, zaprežanaj krylatymi rysakami, piĺna sočyć za paradkam u padniabieśsi i na ziamli. U pravaj ruce jon trymaje vielizarny luk, jaki nahadvaje roznakaliarovuju viasiolku. 3 adnaho boku visić miašok z vohniennymi strelamimalankami, z druhoha — skuranaja torba z kamiennymi siakierami.

Charaktar u Pieruna zapaĺčyvy. Kali razzlujecca baradaty vielikan, pačynaje kidać na ziamliu svaje strašnyja siakiery. 3 ahlušaĺnym treskam liaciać jany praz usie šeść niabiosaŭ, vykrasajuć malanki i iskry. Chmary pralivajucca tady daždžom. Siakiera ŭrežacca ŭ polie — ziamlia zdryhaniecca, vybuch nieścichanym recham prakocicca pa paliach i liasach. Kali pašancuje kamu-niebudź znajści Pierunovu siakieru, to na ŭsio žyćcio ščaślivym stanie.

Liudzi bajalisia vajaŭničaśdi Pieruna, alie i šanavali jaho. Najpierš za toje, što abaraniaŭ dabro i karaŭ zlo. Pieruna malili ab tym, kab nie naslaŭ na ziamieĺku biady. Baćki stavili jaho ŭ pryklad malym, kab nikoha i ničoha nie bajalisia. Pierunom palochali niadobrych liudziej, kab nie rabili škody.

Ziemliaroby zaŭsiody z nieciarpieńniem čakali pieršaha viasieńniaha hromu, jakim Piarun admykaŭ ziamliu. Paślia hetaha možna bylo pačynać pracu ŭ poli. Isnavala pavierje, što padčas pieršaha hromu varta pakačacca pa ziamli, kab nie prystavali nijakija chvaroby.

Panavaŭ Piarun najboĺš lietam. A kali na ziamliu prychodziŭ boh choladu Ziuzia, Piarun źjazdžaŭ na siomaje nieba. Alie časam viartaŭsia ŭ raniejšyja ŭladańni i zimoj. Strašnymi byli tady jaho vohniennyja strely, šmat biady prynosili.

Simvalam Pieruna zdaŭna ličyŭsia koń, vyjavu jakoha liudzi vyrazali na naličnikach1 svaich chat dlia zaściarohi ad zloha. A jašče vieryli, što Piarun liubić busloŭ. Tamu ŭ toj dom, kalia jakoha jość buślinaje hniazdo, nie bje malanka.

Bielarusy nazyvali ŭ honar Pieruna roznyja miaściny. Dahetuĺ zachavalisia na našaj ziamli Pierunova hara, Pierunova polie, Pierunoŭ dub, Piarun-kamień.