Беларуская лацінка

Slavuty syn Bielarusi

T. Bondar

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Janka Kupala! Darahoje dlia ŭsich nas imia. Tamu što jaho slovami havaryla i havoryć z nami naša ziamlia, rodnaja Bielaruś. I nie toĺki z nami — z celym śvietam viadzie hutarku…

Jakim sercam treba bylo valodać, kab źmiaścić u im usie kryŭdy narodnyja, kab praz hora i pakuty iści za kryŭdy platu adšukać»? Jakoj vieraj treba bylo apalinca, kab razarvać koly niematy i na pahardžanaj viakami movie «z celym narodam hutarku vieści»?

Tak, žyvie, praciahvaje bicca i ŭ našy dni ŭ našaj pamiaci jaho serca. Tak, natchniajuć usio novych i novych paetaŭ jaho sila, jaho viera. Alie jak ža nam nie chapaje jaho apantanaści, šyryni: saniet, balada, pieśnia, drama, paema, vadeviĺ, publicystyčny artykul, kalychanka, pieraklady… I heta nie ŭsio. Kožny tvor ujaŭliaje saboj klasičny pryklad, adnu z viaršyń u tym abo inšym žanry, cud, imia jakomu — paezija.

Vialiki syn našaha kraju, slynny jaho piaśniar, paet, čyja tvorčaść uzbahacila suśvietnuju paeziju, Janka Kupala pryjšoŭ u žyćcio i litaraturu « z adnoju dumaju ab ščaści Bielarusi», pryjšoŭ, kab i ŭ žyćci, i ŭ litaratury śćviardžać adviečnuju maru liudskuju ab śvietlaj doli, skazać usiamu śvietu ab pryhožaj, nieśmiarotnaj dušy naroda.

Naroda, jaki, niahliedziačy na sacyjaĺny i nacyjanaĺny ŭcisk, na biaskoncyja kryvavyja vojny, što spapialili jaho ziamliu, dbaŭ, kab šyrela, kab usio bujniej krasavala jaho paloska na nivie slavianskaj kuĺtury.

Čujnym sercam mastaka, zbalielym synavym sercam adčuvaŭ jon nabližeńnie novaha času. Chiba nie spryjaŭ i jon chutčejšamu jaho źjaŭlieńniu, abudžajučy ŭ liudziej pačućcio hodnaści i pratestu suprać biespraśvietnaj haliečy i ciemnaty!

«Bielaruś, majo serca…» — pisaŭ Janka Kupala, i ščymlivaja dakladnaść hetych sloŭ adhukalasia ŭ miĺjonach sercaŭ.

Koĺki razoŭ možna bylo plakać, nie majučy mahčymaści sahreć Kupalavu Hannu z chalodnym kamiačkom dziciaci ŭ rukach! Koĺki razoŭ možna bylo blukać ściežkami rodnaj ziamli, šukajučy Kupalaŭ kurhan i huśliara, bielaha jak luń, što raz u hod vychodzić z huśliami! Koĺki razoŭ možna bylo pierajnačyć, pradoŭžyć žyćcio Mašeki, pačuć, jak bilasia ad liubovi i nianaviści serca Haryslavy! Jakuju staronku pamiaci ni adharni, jana najpierš pračytana Kupalam. U jakuju daliačyń ni kiń pahliad, abhaniaje jaho slova Kupaly. Chiba nie siońniašnim adčuvańniem histaryčnaha abaviazku pierad svajoj ziamlioj, nie siońniašnimi pierakanańniami prasiaknuty mnohija jaho tvory? Paet niby dalučyŭ da svajho času ŭsie nastupnyja časy, da svajho žyćcia — žyćcio mnohich nastupnikaŭ svaich…

Janka Kupala — adzin z vialikich paetaŭ čalaviectva jakraz tamu, što byŭ vialikim nacyjanaĺnym paetam, što da ahuĺnačalaviečaha išoŭ praz svajo, vypakutavanaje razam sa svaim narodam, što, śćviardžajučy hodnaść bielarusa, śćviardžaŭ čalaviečuju hodnaść i vysokija idealy čalaviectva: svabodu, roŭnaść, braterstva.

Koĺki ni pieračytvaješ Kupalu, znoŭ i znoŭ ździŭliaješsia toj šyrokaj, mahutnaj plyni narodnaj movy, phho nibyta i nie adčuvaje bierahoŭ vieršavanaha pamieru, toj abo inšaj užytaj formy — ĺjecca svabodna, razdoĺna, vyzvońvajučy kožnym slovam.

Kupala pryjšoŭ u žyćcio i litaraturu «z adnoju dumkaju ab ščaści Bielarusi». I Bielaruś šanuje svajho slavutaha syna.