⁣

Vova padyšoŭ da pjedestala, na jakim uzvyšaŭsia hrozny tank. Dziadulia chlopčyka zaŭsiody chvaliavaŭsia, kali bačyŭ hetu staĺnuju mašynu. Staromu zdavalasia: apynisia jon zaraz u tanku, usio znajšoŭ by z zapliuščanymi vačyma.

Unuk spytaŭ:

—Dziadulia, a praŭda, što navat paślia pieramohi šmat jašče našych saldat zahinula?

Dzied sieŭ na laŭku, rasšpiliŭ pinžak i pačaŭ raskazvać:

—Bylo heta niedalioka ad Bierlina, u nievialikim haradku Batclaŭ. Abviaścili mir. My daviedalisia ab hetym nočču 9 maja. Koĺki radaści bylo! My śpiašalisia paviedamić damoŭ, što zastalisia žyvyja.

Miascovyja žychary spačatku bajalisia nas, dumali, što my budziem pomścić. Alie išli dni, i jany zrazumieli, što naš saldat nienavidzić vajnu. I zmahaŭsia jon nie toĺki za vyzvalieńnie svajoj Radzimy, alie i za vyzvalieńnie niemcaŭ ad fašyzmu.

Da nas prychodzili halodnyja dzieci. My dzialilisia z imi ŭsim, čym mahli.

Saldackija kuchni varyli ježu i nam, i niamieckim žančynam, starym i dzieciam.

Kančaŭsia jašče adzin mirny dzień, kali niedzie ŭdaliečyni hlucha hrymnuŭ vybuch. Alie nichto nie źviarnuŭ na heta ŭvahi. Vybuchi ŭ toj čas čulisia časta: pracavali sapiory. I raptam ja pačuŭ halasy i žanočy plač. Vybieh na vulicu i ŭbačyŭ: liudzi trymajuć pad ruki žančynu.

Vyśvietlilasia, što dva jaje syny na ŭskrainie haradka padarvalisia na minnym poli. Jany tam liažać, a ŭsie bajacca da ich padyści. Uziaŭ ja niekaĺki saldat, i my kinulisia na dapamohu. Liudzi stajali kalia pakinutaj našymi sapiorami šyĺdački sa strašnym papiaredžańniem pra miny.

U pieršyja dni miru, prajšoŭšy žachi vajny, usie bajalisia stupić na polie śmierci. Treba bylo ŭ ličanyja chviliny prymać rašeńnie. Saldaty čakali zahadu. Ja pahliadzieŭ im u vočy. Paslać saldat na polie ja nie moh, bo dlia kožnaha z ich vajna ŭžo skončylasia, adhrymieŭ pieramožny saliut.

Pačalo ciamnieć. I ja sam rušyŭ da miesca vybuchu. Zrabiŭ krok, jašče adzin, na imhnieńnie spyniŭsia, hlyboka ŭzdychnuŭ, azirnuŭsia. Za mnoj išoŭ radavy Dzienčyk, moj ziamliak. Čamuści adrazu ŭspomnilasia, što niadaŭna my z im napisali damoŭ: «Žyvyja, zdarovyja, čakajcie!»

Rušyli pavoĺna, ślied u ślied. Dzieści tut prytailasia i čakala śmierć. Napružańnie ŭzmaćniala miortvaja cišynia. Tresk kožnaj halinki pad nahami zdavaŭsia strelam.

Starejšamu chlopčyku bylo kalia dvanaccaci hadoŭ, malodšamu prykladna stoĺki, koĺki i tabie. Starejšy byŭ paranieny ŭ abiedźvie nahi i žyvot. U malodšaha askolkami bylo raźbita kaliena. Rašyli vynieści pieršym starejšaha. Daroha nazad byla jašče ciažejšaj.

Hliadzieć pad nohi bylo niazručna, a iści davodzilasia ŭžo pryciemkam. Narešcie i malodšaha vynieśli na darohu. Pieraviazali chlopčykaŭ prosta na vulicy. Ad ciažkich ran starejšy pamior. Saldaty paslali ŭ hruzaviku piarynu i aściarožna paklali na jaje malodšaha. Niekaĺki hadzin piatliali pa darohach, pakuĺ znajšli špitaĺ, adšukali ŭrača.

Praz niekatory čas ja naviedaŭ špitaĺ. Chlopčyk paznaŭ mianie. Naha jaho byla ŭ hipsie. A ŭrač paabiacaŭ, što maly budzie nie toĺki chadzić, alie i tancavać.

—Dziadulia, dyk ty ž hieroj! Čamu ty nikoli pra heta mnie nie raskazvaŭ? uskliknuŭ Vova.

—Jaki tam hieroj? Heta tady zrabiŭ by kožny saldat.

Vova ŭvažliva pahliadzieŭ na dziaduliu. Mnostva marščynak sabralasia lia vačej, vietryk laskava pierabiraŭ zusim bielyja valasy.

«Jaki ž u mianie slaŭny dziadulia!» — padumaŭ chlopčyk i papraviŭ ordenskija planki na dziadulievym pinžaku.