Беларуская лацінка

U niebie Zapaliarja

Ju. Aliaksandraŭ

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Ciažka znajści čalavieka ŭ Zapaliarji, jaki b nie viedaŭ, što pieršym ździejśniŭ pavietrany taran u niebie liotčyk Paviel Kajkoŭ. Bylo heta 29 listapada 1941 hoda. Adnak archiŭnyja dakumienty Ministerstva abarony śviedčać, što liejtenant Misiakoŭ Ivan Citavič, uradženiec vioski Rudnia Homieĺskaj voblaści, vykliučany sa śpisaŭ aficerskaha sastavu pa pryčynie hibieli pry taranie samaliota praciŭnika. 27 červienia 1941 hoda liotčyk adbivaŭ naliot fašysckich samaliotaŭ u rajonie Murmanska. Takim čynam, pieršym taran u niebie Zapaliarja ździejśniŭ liejtenant Ivan Misiakoŭ.

U vioscy Rudnia, što na Homielypčynie, Misiakovych viedali jak pracavitych liudziej, zaŭsiody hatovych dapamahčy liubomu, padzialicca ŭsim, što jość. Tut, u vioscy, upieršyniu ŭbačyŭ Ivan samaliot. A potym jon śniŭsia chlopcu amaĺ kožnuju noč. Alie napieradzie bylo jašče šmat hadoŭ da taho dnia, kali Misiakoŭ upieršyniu vyrulić mašynu na start i pačuje dazvol na ŭźliot. I jašče boĺš bylo času da apošniaha rašeńnia — iści na taran.

Paślia zakančeńnia vučoby pracavaŭ Ivan Misiakoŭ śliesaram na vahonaramontnym zavodzie. Heta byŭ čas, kali ździajśniaŭ svaje nievierahodnyja palioty pilot vieku Valieryj Čkalaŭ, kali ŭ našaj krainie chutka raźvivalasia avijacyja. Žadańnie liatać, ramantyka nieba zachapila i Ivana Misiakova. Pracujučy na zavodzie, jon, jak i mnohija jaho adnahodki, pajšoŭ vučycca ŭ aeraklub.

Pa ŭspaminach siastry hieroja vajny, Ivan dva hady pracavaŭ na zavodzie, stamliaŭsia vieĺmi, alie vučyŭsia ŭ aeraklubie. I ni razu nie źjavilasia ŭ jaho navat dumki kinuć hetu spravu. Toje, što jon staŭ liotčykam, siastra ličyć zusim naturaĺnym, bo Ivan, papieršaje, dobra vučyŭsia, pa-druhoje, palymiana liubiŭ samalioty.

U śniežni 1937 hoda Ivan Misiakoŭ byŭ zaličany kursantam liotnaj školy imia jaho kumira — Valieryja Čkalava. Praz hod jon skončyŭ školu i prybyŭ malodšym liotčykam u avijacyjny polk. Užo ŭ 1940 hodzie byŭ uznaharodžany za ŭzornaje vykanańnie bajavych zadańniaŭ ordenam Čyrvonaj Zorki.

U sakaviku 1941 hoda Misiakoŭ jedzie ŭ Maskvu atrymlivać bajavuju ŭznaharodu, adtuĺ paščaścila zajechać na adzin dzień dadomu. Hety dzień byŭ śviatam dlia jaho maci, Alieny Ivanaŭny. Ivan śmiajaŭsia, žartavaŭ, abdymaŭ maci, radavaŭsia sustrečy sa starejšym bratam

Mikalajem. Akazalasia, što i Mikalaj vajavaŭ tam ža, dzie Ivan, toĺki na ziamli.

Heta byla apošniaja sustreča maci z synam.

Chutka nastaŭ červień 1941 hoda. Na Koĺskim paŭvostravie stajaŭ paliarny dzień. Ni na chvilinu nie zachodzila za haryzont sonca. Kruhlyja sutki ipili bai na ziamli i ŭ pavietry. 27 červienia, na piaty dzień vajny, liejtenant Ivan Misiakoŭ pryniaŭ svoj apošni boj, adbivajučy naliot praciŭnika ŭ niebie pad Murmanskam.

Śviedka taho boju raskazvaje: «Hliadžu: niamiecki źniščaĺnik. Bylo dobra vidać, jak naš samaliot išoŭ na taran. Zrezaŭ chvastavoje apiareńnie fašystu. Toj — u ziamliu, toĺki dym pajšoŭ. A naš biare ŭprava, kab daciahnuć da aeradroma. Za sopkami drenna bylo vidać, jak jon tam sadziŭsia. Alie paślia kazali, što nie daciahnuŭ jon zusim mala da palasy. Raźbiŭsia…»

Ukazam Prezidyuma Viarchoŭnaha Savieta SSSR za ŭzornaje vykanańnie bajavych zadańniaŭ i prajaŭlienyja pry hetym doblieść i hieraizm liejtenant Misiakoŭ uznaharodžany paśmiarotna ordenam Lienina.

Pachavany liotčyk na brackich mohilkach za piatnaccać kilamietraŭ ad Murmanska. Adna z vulic taho pasiolka nosić imia Ivana Misiakova.