Беларуская лацінка

Što zapomnicca i što zachavajecca

M. Libintaŭ

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Cely akijan infarmacyi zachoŭvaje i adnaŭliaje pry nieabchodnaści čalaviečaja pamiać. Alie i pry jaje daskanalaści nam inšy raz ciažka zapomnić hramatyčnyja pravily, zakony fiziki, histaryčnyja daty i ryfmavanyja vieršavanyja radki.

Niejak davialosia pabyvać na ŭrokach historyi ŭ adnoj školie.

Niekatoryja vučni litaraĺna ździŭliali svajoj vydatnaj pamiaćciu, Jany pomnili mnohaje z projdzienaha ŭ samym pačatku navučaĺnaha hoda i navat z minulahodnich kursaŭ pa historyi.

Inšyja z ciažkaściu ŭspaminali ahuĺnaviadomyja histaryčnyja daty. A miž tym jany dobrasumlienna i ŭdumliva rychtavalisia da hetaha ŭroka-ekśpierymienta pa praviercy pamiaci.

Čamu ž časam padvodzić pamiać? Jana, viadoma ž, indyviduaĺnaja i zaliežyć ad mnohaha: ad zdoĺnaściej, ad typu niervovaj sistemy, fizičnaj padrychtoŭki, sabranaści, umieńnia dakladna splanavać svoj dzień, liubovi da litaraturnaha čytańnia. Važnuju roliu ŭ paliapšeńni pamiaci adyhryvaje i jaje treniroŭka. Mienavita treniroŭka, štodzionnaja i pastajannaja.

Kali treba zapomnić infarmacyju vialikaha abjomu, to spačatku varta aznajomicca z joj calkam, a potym raźbić na častki i ŭstanavić pamiž imi lahičnuju suviaź. U kožnaj častcy varta vylučyć haloŭnuju dumku.

Hetyja dumki stanuć apornymi punktami, kali vy budziecie paŭtarać materyjal jak adzinaje celaje. Takaja apracoŭka infarmacyi raźvivaje sensavuju, lahičnuju pamiać.

Jašče parada: treba čarhavać zapaminańnie z prypaminańniem.

Udumaŭšysia ŭ źmiest adnoj-dźviuch častak, prypomnicie, pra što ŭ ich havorycca. A potym, abapirajučysia na haloŭnyja dumki, uspomnicie ŭvieś materyjal calkam. Budzie značna liahčej uspomnić uvieś «lancužok» asnoŭnych dumak, kali kožnaje jaho «źviano» pry zapaminańni źviazać z jakim-niebudź jarkim zrokavym vobrazam.

Jak liepš zapaminać? Možna, napryklad, šmat razoŭ paŭtarać materyjal na praciahu dźviuch-troch hadzin abo boĺš. Takoje «zalpavaje» zapaminańnie vialikaha tekstu metazhodna, kali materyjal spatrebicca ŭznaŭliać u bližejšy čas — zaŭtra-paśliazaŭtra. Kali ž infarmacyju treba zasvoić tryvala i nadoŭha, to liepš «raściahnuć» u časie koĺkaść paŭtareńniaŭ. Pryčym spačatku rabić karotkija intervaly pamiž paŭtorami, a potym pastupova ich pavialičvać.

Paŭtarajučy toj abo inšy materyjal, karysna zapisvać asnoŭnyja dumki, prahavorvać tekst uslych. Pry hetym vypracoŭvajecca zvyčka abapiracca na vobrazy. Kali nieabchodna zapomnić ličby, varta karystacca sposabam hrupoŭki. Ličby zapomnić adrazu ciažka, alie varta ich ujavić u vyhliadzie numara teliefona, jak jany tryvala zafiksujucca ŭ pamiaci.

Takim čynam, kab miechanizmy našaj pamiaci zaŭsiody zastavalisia hibkimi, ich treba pastajanna treniravać. Adviadzicie dlia hetaha ŭ ahuĺnaj skladanaści adnu hadzinu ŭ dzień abo chacia dvaccać — dvaccać piać minut. Uličycie, što praduktyŭnaść mianiajecca na praciahu dnia. Pamiać najboĺš mocnaja i vostraja pamiž vaśmiu i dvanaccaćciu hadzinami dnia. Potym praduktyŭnaść zapaminańnia pačynaje pastupova źnižacca, a z siamnaccaci hadzin znoŭ pavoli raście i dasiahaje vysokaha ŭzroŭniu ŭ viačerni čas, prykladna k dzieviatnaccaci hadzinam.

Padabraŭšy litaraturu, jakaja dapamoža adkazać na pytańni, vyznačcie, jaki sposab usprymańnia infarmacyi źjaŭliajecca dlia vas asnoŭnym. Dlia hetaha adzin nievialiki ŭryvak tekstu pračytajcie sami sabie. Druhi — uslych, z intanacyjaj, vyrazna. Treci ŭryvak zapišycie na arkušy papiery. Čaćviorty možna zapisać na mahnitafon, a potym prasluchać. Ciapier praanalizujcie, jaki ŭryvak tekstu zapomniŭsia liepš. Pračytany ŭslych? Značyć, dlia vas najboĺš padychodzić mienavita taki sposab usprymańnia infarmacyi, im vy zmožacie karystacca zaŭsiody, kali treba štości chutka zapomnić.

Zrazumiela, što absaliutna ŭsio zapomnić niemahčyma. Tamu z vialikaha abjomu infarmacyi nieabchodna vybirać najboĺš istotnuju.