⁣

Syn polackaj kniahini Rahniedy Jaraslaŭ byŭ adnym z samych znakamitych kniazioŭ, jakija valodali Kijevam. Jon upieršyniu siarod uschodnich slavian uvioŭ u svajoj dziaržavie pisanyja zakony. Jany byli sabrany ŭ adnoj knizie, jakaja atrymala nazvu «Ruskaja praŭda». Paźniej zakony Jaraslava dapaŭnialisia inšymi kniaziami. Pa ich u staražytnaj Kijeŭskaj dziaržavie sudzili niekaĺki stahoddziaŭ. U historyi ŭschodnich slavian lietapisny śpis zakonaŭ Jaraslava možna paraŭnać z tym kamieniem, na jakim byli zapisany pieršyja ŭ historyi čalaviectva zakony ŭ Staražytnym Vavilonie, abo z miednymi doškami zakonaŭ Staražytnaha Ryma, na jakija potym raŭnialisia zakony ŭsich jeŭrapiejskich dziaržaŭ. Na ich asnovie zakliučalisia palityčnyja dahavory, pieramirji i sajuzy. Za svajo žyćcio Jaraslaŭ zrabiŭ šmat čaho, što nazaŭsiody ŭvajšlo ŭ historyju. Alie samaje značnaje — heta jaho zakony. Mienavita za ich jaho prazvali Mudrym.

Jaraslaŭ Mudry klapaciŭsia i pra adukacyju. Jon sam umieŭ čytać i pisać, što ŭ tyja časy bylo vialikaj redkaściu. Pry im u Kijevie pačali pierapisvać knihi, jon stvaryŭ i pieršaje vučylišča, u jakim trysta junakoŭ nabyli piśmiennaść, adkryŭ pieršuju na toj čas biblijateku, jakaja mieścilasia ŭ carkvie. Lietapisiec, apaviadajučy pra jaho klopat ab knihach, napisaŭ slovy, jakija stali slavutymi: «Vialikuju karyść majuć liudzi ad knihi. Knihi nastaŭliajuć i navučajuć, mienavita ad sloŭ knižnych majem my mudraść».

Pry Jaraslavie Mudrym byŭ pabudavany i chram Śviatoj Safii, jaki svaim bahaćciem i pryhažościu sapierničaŭ z cerkvami Kanstancinopalia. Jaraslaŭ upieršyniu abnios Kijeŭ kamiennymi ścienami. Pry Jaraslavie kalia Kijeva ŭźviali i pieršy manastyr — Piačerski. Takuju nazvu jon atrymaŭ tamu, što da Jaraslava manachi žyli ŭ piačorach, jakija kapali pad uzhorkami. Paślia taho jak Jaraslaŭ adbudavaŭ Piačerski manastyr, u im žyli mnohija viadomyja manachi. Hety manastyr staŭ centram pravaslaŭnaj relihii ŭ staražytnaj Kijeŭskaj dziaržavie.

Da Jaraslava Mudraha mitrapalitaŭ — haloŭnych śviaščeńnikaŭ — prysylali ŭ Kijeŭ z Kanstancinopalia. Jaraslaŭ upieršyniu sam pastaviŭ mitrapalitam slavianina Ilaryjona. Ilaryjon byŭ adukavanym čalaviekam, piśmieńnikam. Jon napisaŭ «Slova pra zakon i pra lasku Božuju», jakoje zakančvalasia malitvaj u honar niepieramožnaści vialikaha slavianskaha naroda.

Jaraslava Mudraha nazyvali nie prosta vialikim kniaziem, a samadzieržcam i navat carom. Jaho paraŭnoŭvali z vizantyjskim impierataram. Pry im pačali vyrabliać i pieršyja na ŭschodnieslavianskich ziemliach hrošy.

Dziakujučy pośpiecham Jaraslava Mudraha staražytnaja Kijeŭskaja dziaržava stala suśvietna viadomaj. Adnu sa svaich dačok Jaraslaŭ addaŭ za vienhierskaha karalia, druhuju — za narviežskaha, a treciuju — za francuzskaha. Apošniaja paślia śmierci muža doŭhi čas razam z synam kiravala Francyjaj. Syny Jaraslava pabrali sabie za žonak dačok impieratara Vizantyi i poĺskaha karalia. Usio heta śviedčyć pra toje, što ŭ Jeŭropie pavažali Jaraslava i ličyli za honar paradnicca z im.

Jaraslava pachavali ŭ Safijskaj carkvie, u marmurovaj trunie, jakaja zachavalasia da siońniašniaha času.

Zvyčajna, kali apaviadajuć pra historyju bielaruskaj ziamli, zabyvajuć raskazać pra Jaraslava Mudraha. Jon ža kniažyŭ nie ŭ Polacku, a ŭ Kijevie. Alie ž byŭ jon synam polackaj Rahniedy, unukam polackaha Rahvaloda. I my pavinny hanarycca, što mienavita syn Rahniedy zdolieŭ umacavać staražytnuju Kijeŭskuju dziaržavu, daćjoj pisanyja zakony. Hanarycca tym, što dziakujučy namahańniam mienavita ŭnuka Rahvaloda staražytnaja Kijeŭskaja dziaržava nabyla tuju moc i viadomaść, jakija dali joj mahčymaść stać vialikaj slavianskaj dziaržavaj, ahuĺnaj histaryčnaj radzimaj sučasnych bielarusaŭ, ukraincaŭ i ruskich.