⁣

Ihar lietam cely miesiac adpačyvaŭ u babuli Hanny ŭ vioscy.

Viarnuŭšysia adtuĺ, jon uvieś viečar raskazvaŭ tatu, što cikavaha jon bačyŭ tam. A najboĺš uražańniaŭ zastalosia ŭ chlopčyka ad kalhasnaha viečara, na jakim vystupaŭ byly voin Bresckaj krepaści.

— Tak jon raskazvaŭ, — havaryŭ Ihar, — što mnohija plakali. Sam chudarliavy taki, u akuliarach, z čornym kijočkam. A skroni ŭ jaho sivyja. Pra krepaść mnoha raskazvaŭ. Jak bilisia tam našy saldaty. Ad ahniu skručvalasia žalieza, plavilasia cehla, razvaĺvalisia ad strašennych vybuchaŭ kamiani, a liudzi trymalisia i vajavali z fašystami. Amaĺ miesiac bilisia. Ni ježy ŭ ich nie bylo, ni vady, a jany ŭsio ž trymalisia. Fašysty z harmatami napadali, z tankami dy samaliotami, navat z ahniamiotami. A našy ŭsio adno bilisia.

Pakuĺ tata myŭsia i pieraapranaŭsia paślia raboty, Ihar usio raskazvaŭ i raskazvaŭ pra pačutaje ŭ kalhasnym klubie, u vioscy, dzie žyvie babulia Hanna.

A viečaram Ihar usio heta raskazvaŭ druhoj svajoj babuli, Pašy, jakaja žyvie na susiedniaj vulicy, u nievialikim damku. I jak u jahady chadziŭ, i jak husiej paśviŭ na poplavie, i pra viečar u kalhasnym klubie nie zabyŭsia.

Paślia taho jak Ihar zakončyŭ svoj raskaz, babulia Paša prapanavala ŭnuku źjeździć razam u Brest, u Bresckuju krepaść.

I voś jany pajechali tudy. U Breście pa vialikim moście Ihar, babulia Paša i tata pierajšli čyhunku, a zatym sieli ŭ aŭtobus i pajechali ŭ krepaść.

Jašče zdaliok, lia haloŭnaha ŭvachoda z vysiečanaj u taŭščeznym bietonie piacikancovaj zorkaj, ubačyŭ Ihar šmatmietrovy štyk i saldata, što śchiliŭsia dolu. I byccam nie z kamieniu jon, a žyvy, z tych daliokich dzion vajny.

Raptam adniekuĺ pačulisia huki matoraŭ ciažkich bambavozaŭ, śvist i vybuchi bombaŭ, strely. Holas dyktara abjaviŭ, što fašysty napali na našu ziamliu…

Strašna stala Iharu. Strašna, choć i razumieje jon, što ŭsio heta toĺki pa radyjo. U horlie pierasochla, pa śpinie chaladok papoŭz. A babulia čamuści mocna-mocna ścisnula ruku ŭnučka, a potym schapila jaho, pryharnula da siabie i zaplakala.

Jany prajšli lia pomnika niepieramožanamu saldatu, lia pomnika

«Smaha», pabyvali lia vysoznaha štyka. A lia Viečnaha ahniu i miemaryjala paklali žyvyja kvietki.

Jany doŭha chadzili pa krepaści, i babulia ŭsio raskazvala pra mužnych abaroncaŭ, pra damy, dzie žyli siemji kamandziraŭ, pra kaziematy, u jakich hetyja siemji chavalisia ŭ čas abarony krepaści.

Nie prosta chavalisia, a pieraviazvali paranienych, dahliadali dziadiej kamandziraŭ, nabivali patronami stužki i dyski, a časam, kali vorahi praryvalisia ŭ krepaść, stanavilisia pobač z paranienymi i adbivali ataki fašystaŭ.

Kamandzirskija siemji zmahalisia razam z abaroncami krepaści.

Zmahalisia, pakuĺ nie atrymali zahad pakinuć cytadeĺ.

Babulia raskazvala cikava i pakazvala, dzie što bylo, niby sama byla ekskursavodam. I da ich padychodzili i padychodzili liudzi: usim chacielasia pasluchać jaje raskaz. Niejkaja hrupa calkam dalučylasia da ich razam sa svaim ekskursavodam, jakaja taksama ŭvažliva sluchala babuliu.

Raptam vysoki, z hustoj siviznoj mužčyna pracisnuŭsia napierad i paklaniŭsia:

Dobry dzień, Paša! Nie paznaješ? A ja ciabie adrazu paznaŭ.

Pamiataješ, Paša, jak ty mianie pieraviazvala vuń u tym kaziemacie? Jak straliala z majoj vintoŭki pa fašystach? Ja tady ŭvieś skaliečany byŭ, a ty, vidać, nie dumala, što žyvy budu. Paša, a dzie tvoj syn? Dobra pamiataju: u ciabie tady zusim malieńki syn byŭ. Ty jaho lia mianie pakidala, kali brala vintoŭku i stanavilasia da bajnicy. Jon žyvy?

Babulia vycierla ražkom chustki vočy i pakazala na Iharava tatu.

Babuli Pašy i pažylomu čalavieku pačali daryć kvietki, ich fatahrafavali, a niejkaja maladaja dziaŭčyna mocna-mocna abniala i rascalavala babuliu. A potym sama rasplakalasia.

Paźniej užo, kali jany pakidali krepaść, Ihar skazaŭ babuli, što na nastupnaje lieta jany znoŭ siudy pryjeduć, usim klasam pryjeduć, i babuliu abaviazkova voźmuć z saboju.