Biaschvosty špak
M. Zaremba
Viasna byla ŭ poŭnym razhary, i špaki śpiašalisia abliubavać sabie žytlo. Alie čamuści jany abminali našu špakoŭniu, byccam jakoje pačvarnaje pudzila. I što im nie padabalasia ŭ našym damku? Navat vierabji nie pažadali zaniać voĺnuju žylplošču.
Moža, dzirka zanadta vialikaja? — vykazaŭ svajo mierkavańnie brat.
Toĺki źmianić što-niebudź my ŭžo nie mahli, davodzilasia čakać i spadziavacca.
I voś adnojčy čakańnie bylo ŭznaharodžana: my ŭbačyli špaka, jaki sieŭ na našu špakoŭniu. Heta byŭ niejki dziŭny špak, viartliavy, niespakojny i bajaźlivy. A jašče jon dzieści straciŭ svoj chvost i tamu vyhliadaŭ davoli śmiešna.
Spačatku biaschvosty z prydzirlivaj padazronaściu ahliedzieŭ špakoŭniu zvonku, niby bajučysia chitraha padvochu. Potym z jašče boĺšaj aściarožnaściu pieraskočyŭ da kvadratnaj dzirki, jakuju my z bratam vydzieŭbli dolatam u došcy. Narešcie jon aśmieliŭsia zazirnuć u akienca i, pierakanaŭšysia ŭ svajoj biaśpiecy, nyrnuŭ u špakoŭniu.
My, uzrušanyja i zaintryhavanyja, praciahvali svajo nazirańnie, schavaŭšysia za vuhal chaty. Nas turbavala adno: čym zakončacca ahliedziny? Vieĺmi ž užo dzikavaty hety navasiol! Takoha pasprabuj ulahodzić.
Praz chvilinu-druhuju biaschvosty vyskačyŭ sa špakoŭni, jon pa-raniejšamu byŭ niejki ŭzbudžany i jaršysty. Niby toĺki što vyrvaŭsia z kipciurastych kacinych lap. A chiba svoj chvost špak zhubiŭ pa asabistym žadańni? Voś i aściarožničaje, voś i nie daviaraje.
Špak uźliacieŭ na špakoŭniu, ahliedzieŭsia i tut ža ŭźniaŭsia ŭ pavietra. Tak i viedali: usio, i hety šustryk daŭ drapaka! Alie naša rasčaravańnie bylo zaŭčasnaje. Biaschvosty viarnuŭsia z doŭhaj salominkaj u dziubie i ŭžo biez usiakaj aściarožnaści nyrnuŭ u špakoŭniu.
«Aha, nie ŭciok!» — my liedźvie strymalisia, kab svaimi krykami radaści nie spužać doŭhačakanaha navasiola.
Špak pačaŭ budavać hniazdo. Za pieršaj salominkaj jon chucieńka prynios poŭnuju dziubu suchoj travy, potym jašče i jašče. Biaschvosty liotaŭ, niby apantany, i znosiŭ u špakoŭniu ŭsio, što traplialasia jamu ŭ dziubu: i salomu, i suchija travinki, i kurynaje pierje. Špak vieĺmi śpiašaŭsia, byccam bajaŭsia, što jaho mohuć apiaredzić i jon nie paśpieje zladzić svajo hniazdo.
I tut zdarylasia nievierahodnaje. Raptam my stali śviedkami niejkaha dziŭnaha cyrkavoha numara, jaki praz hady bačycca viasiolym, kamičnym zdareńniem.
U takoje i sami nie pavieryli b, kali b chto raskazaŭ. Alie ž heta nie vydumka!
I jašče raz pierakonvaješsia: žyćcio inšy raz padkidvaje takija siurpryzy, što i naśmiaješsia da ślioz, i rukami raźviadzieš. Toĺki ŭ toj viasnovy dzień nam bylo nie da śmiechu, jak i ŭ toj dziŭny viečar.
Spačatku ad špakoŭni advalilasia donca. Voś ža majstravali my z bratam ptušyny domik, a ćviki ŭ nas byli staryja, iržavyja. Tamu i zladzili jaho na skoruju ruku. Za doncam šuchnula salamiana-travianoje hniazdo, adrazu ž padchoplienaje raptoŭnym paryvam vietru. Uślied za doncam i hniazdom sihanuŭ uniz biaschvosty. Jon biezdapamožna pierakuliŭsia ŭ pavietry, strašna pierapalochany takoj niespadziavankaj, alie tut ža staŭ na krylo, zrabiŭ kruty viraž, žalaśliva śvisnuŭ i adčajna paliacieŭ u vyšyniu. Toĺki my i bačyli jaho.
My z bratam źniali špakoŭniu, prybili donca i znoŭ padniali nad chliavom.
Alie ptušynaja chatka pustavala da samaha lieta.
Heta byla pieršaja i apošniaja špakoŭnia majho dziacinstva, jakaja tak ašalamila biazdomnaha špaka.