Zubrynaja ściežka
Ja. Zazieka
Partyzany, źniasilienyja ciažkim bojem, viartalisia z zadańnia. Daroha byla znajomaja, da lahiera zastavalasia nie boĺš za vosiem kilamietraŭ.
Hitlieraŭcy zrabili zasadu tam, dzie jaje nijak nie čakali. Jany prapuścili partyzanskuju raźviedku i, kali atrad vyjšaŭ z liesu na palianu, adkryli ahoń.
Boj z kožnaj chvilinaj stanaviŭsia ŭsio boĺš žorstkim. Kamandzir atrada Kanstancin Barysaŭ prykmieciŭ, što z boku balota ahoń slabiejšy. Vidać, niemcy nie dumali pra toje, što partyzany zmohuć adstupać u toj bok. Balota na kartach bylo adznačana jak zusim nieprachodnaje. Kamandzir padumaŭ, što heta ichni šanc. Alie i da balota taksama treba bylo prabivacca z bojem.
Partyzany ŭzmaćnili ahoń, robiačy vyhliad, što chočuć praryvacca ŭ Bielaviežskuju pušču, i niemcy pačali pierahrupoŭvać sily. A tym časam asnoŭnaja častka atrada padciahvalasia da balota.
Udar partyzan byŭ niečakany i mocny. Atrad rasčyściŭ sabie darohu i ŭvajšoŭ u zabaločany aliešnik.
Nieŭzabavie stralianina zacichla. Iści ŭ balota fašysty pabajalisia.
Partyzany cicha prabiralisia pa balocie, aściarožna namacvajučy nahami boĺš ćviordyja miaściny. Kamandzir viedaŭ, što siarod hetych biaskrajnich abšaraŭ balot jość nievialičkija suchija vyspy, jakija mohuć stać miescam prytulku.
Narešcie partyzany vybralisia na ćviorduju ziamliu. Niebiaśpieka minula. Atrad raźmiaściŭsia ŭ starym hustym jeĺniku. Praz niekatory čas liudzi pasieli kalia vohnišča, sahrelisia, cichi šum liesu chiliŭ da snu.
U hety momant da ŭžo daharelych vohniščaŭ padbieh dniavaĺny i huknuŭ na ŭsiu moc:
— Chlopcy, ustavajcie! Zubr u jeĺniku!
Partyzany kinulisia tudy, kudy pakazvaŭ dniavaĺny. Sapraŭdy, u huščary stajaŭ vielizarny zubr. Adzin z partyzan uziaŭ zubra na prycel. Zastalosia toĺki nacisnuć na spuskavy kručok. Alie ŭ toj ža momant susied udaryŭ tavaryša pad ruku. Aŭtamatnaja čarha razanula pa lapkach jeĺniku.
Zubr raptam pruhka padskočyŭ na miescy, pryhnŭŭ šyju, a potym kinuŭsia ŭbok, byccam vichor paniośsia pa liesie. Lamalasia sučča, traščali kusty…
Partyzany razyšlisia, abmiarkoŭvajučy padzieju. Niekatoryja dakazvali, što nie jeli ŭžo dvoje sutak, a tut bylo stoĺki miasa.
Aściarožna, pacichu kamandzir pajšoŭ pa śviežych śliadach zubra. Jany viali ŭ toj bok, dzie vyspa vyciahnulasia vuzkaj hradoj i pierachodzila ŭ balota. Tut byŭ nie adzin śviežy ślied, a vytaptanaja zubrami ściežka.
Kamandzir pajšoŭ pa śliadach i chutka pierakanaŭsia, što ŭ hetym miescy hlieba ćviordaja i z vyspy pa zubrynaj ściežcy možna liohka vybracca ŭ pušču.
Raptam z-za liesu vynyrnuŭ samaliot z čornymi kryžami. Jon pakruciŭsia nad vyspaj i paliacieŭ na zachad.
Partyzany viedali, što kali niemcy vyjavili ich, to nie daduć spakoju. I atrad rušyŭ u pachod. Spačatku partyzany išli vysokim hustym liesam, dzie navat u poŭdzień soniečnaje pramieńnie nie mahlo prabicca praz huščar. Nieŭzabavie jeĺnik pierajšoŭ u źmiešany lies, daliej pačynalasia balocistaja hryva. Niby viarbliudžyja harby, tyrčali vysokija kupiny, zaroslyja travoj. Pa ich, pierastupajučy z adnoj na druhuju, partyzany i pierajšli balota, navat nie zamačyŭšy noh.
Voś i staražytnaja pušča. Usie z paliohkaj uzdychnuli.
U hety čas pačuŭsia hul samaliotaŭ. Ciažkija bambardziroŭščyki naplyvali na vyspu. Fašysdkija liotčyki raźličvali, što partyzany znachodziacca ŭ centry jaje — u hustym liesie, i, razvaročvajučysia, pačali kidać tudy bomby. Dryžala ziamlia. Nad drevami ŭźnimaŭsia čorny dym. Stahnaŭ stary lies. Padali duby, padali chvoi z pazielianielymi ad času stvalami.
Nie paśpieŭ raźviejacca ŭ pavietry dym, jak nad vyspaj źjavilasia druhoje źviano. Znoŭ, ravučy matorami, pikiravali z vyšyni bambardziroŭščyki.
Kali samalioty paliacieli, partyzany jašče niekaĺki chvilin nie padymalisia sa svaich schoviščaŭ. Bylo takoje adčuvańnie, byccam śmierć prajšla pobač, dychnuŭšy choladam.
— U dobry čas vybralisia z vyspy, a to, hliadzi, kaściej nie sabrali b, — skazaŭ niechta z partyzan i spytaŭ u kamandzira: — A cikava, chto vam pakazaŭ ściežku praz balota?
—Zubr. Chto ž jašče! Za heta padziakujcie jamu, — z uśmieškaj adkazaŭ kamandzir.