Беларуская лацінка

Kali nastaje Novy hod

I. Hryhorjeŭ

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Našy prodki byli vieĺmi pracavitymi liudźmi. Jany siejali chlieb, hadavali žyviolu, budavalisia, vychoŭvali dziaciej. Siarod šmatlikich dzion ciažkoj pracy zdaralisia śviaty, viasiolyja i zapaminaĺnyja. Novy hod — heta samaje staražytnaje śviata z usich, jakija toĺki isnujuć na ziamli.

Pieršymi zrabili zapis pra śviatkavańnie Novaha hoda jašče ŭ Vavilonie, u druhim tysiačahoddzi da našaj ery. 3 taho času Novy hod śviatkujecca viesiela i šumna, a samo śviata stala pryhožaj tradycyjaj. Heta cudoŭnaje, śvietlaje śviata ŭsie narody adznačajuć pa-svojmu, pavodlie niepaŭtornych zvyčajaŭ. Praŭda, hety dzień vyklikaje adnoĺkavyja pačućci radaści i nadziei na liepšuju budučyniu. Tancy, pieśni, huĺni, śviatočnaja varažba prynosiać zadavaĺnieńnie ŭsim liudziam.

Napryklad, niemcy ŭ navahodniuju noč skladajuć prahnoz nadvorja na hod. Jany robiać heta tak: dvanaccać cybulin — pa koĺkaści miesiacaŭ — kladziecca na stol. Papiarednie ŭ kožnaj adrazajecca chvościk i ŭ nievialikaje pahlyblieńnie zasypajecca soĺ. 3 dvanaccatym udaram hadzińnika prahnoz hatovy: cybuliny, u jakich soĺ zastalasia, aznačajuć suchija miesiacy, a jakija «źjeli» ŭsiu soĺ — daždžlivy i śniežny čas. Da navahodniaj nočy niemcy zahadzia rychtujuć rakiety, fiejervierki, bienhaĺskija ahni i šmat inšaha, što straliaje i rassypaje iskry.

Zdaŭna isnavala pavierje, što na parozie Novaha hoda hrukatam i mihcieńniem fiejervierkaŭ možna adahnać ad doma niačystuju silu, kab jana nie pryniesla niaščaścia ŭ hetym hodzie. Voś i čujucca pa ŭsich haradach i vioskach u navahodniuju noč vybuchi, ihrajuć truby, razdajucca sireny, hučyć viasiolaja muzyka. U kožnaha čalavieka ŭzdymajecca nastroj, kožny radujecca žyćciu.

U Hrecyi, jak toĺki hadzińnik pakazvaje dvanaccać, kožny, chto siadzić za navahodnim stalom, atrymlivaje kavalak piraha z siurpryzam. Jeści jaho treba aściarožna. Kamu trapić horki pierac, tamu nie budzie šancavańnia. Kali ŭ kavalačku piraha znojdziecca manieta ci piarścionak, to heta da ščaścia, kachańnia i bahaćcia. U Iranie na navahodnich stalach abaviazkova pavinna być siem straŭ, nazvy jakich pačynajucca z litary «s». Ličycca, što inačaj haspadary nie buduć ščaślivymi ŭ nastupnym hodzie. U Italii, kab nazaŭsiody raźvitacca z minulahodnimi niaŭdačami, u apošnija chviliny staroha hoda z voknaŭ budynkaŭ, navat šmatpaviarchovych, vykidvajuć niepatrebnyja rečy. Cikava, što časam uniz liacić i staraja meblia.

U Japonii na Novy hod liudzi ŭpryhožvajuć dźviery halinkami sasny, bambuka i ślivy. Sasna aznačaje daŭhaliećcie, bambuk — stojkaść, a śliva, što kvitnieje siarod zimy, abiacaje žyćciaradasnaść siarod niahodaŭ žyćcia. Žychary hetaj krainy imknucca nie pakidać na nastupny hod niavykananych abiacańniaŭ i pazyk. Voś čamu pierad Novym hodam usie zaŭsiody ŭ klopatach, addajuć daŭhi, vykonvajuć abiacańni. Jašče japoncy ličać, što čalaviečaje žyćcio azmročvajuć sto vosiem niahodaŭ. Kab pazbavicca ad ich, śviata Novaha hoda adznačajuć sta vaśmiu ŭdarami bronzavych zvanoŭ. Huki ŭdaraŭ navat tranśliujucca pa radyjo i teliebačańni.

Voś tak šumna i viesiela sustrakajuć u roznych krainach śvietlaje śviata

— Novy hod. Jak by jaho ni śviatkavali, usie liudzi spadziajucca, što hod budzie dobrym i lahodnym, pryniasie radaść i ščaście. I heta viera ŭ dobraje, u śvietlaje abjadnoŭvaje, zbližaje, daje nadzieju na zaŭtrašni dzień.