Nikoha nie bylo doma
I. Hramovič
Ranicaj usie pajechali na polie, a mianie pakinuli doma.
Pakinuli za vartaŭnika: piĺnuj chatu, piĺnuj aharod, kab śvińni hrady nie paryli. Apoŭdni z pašy pryjdzie karova, to treba zahnać u chlieŭ. A kali pastuch budzie hnać statak na padviačorak, patrebna karovu vyhnać za varoty. Jak vyhaniu, treba bylo nakapać košyk buĺby na zaŭtra.
Voś i ŭsie daručeńni.
Alie ŭ toje lieta, pamiataju, jašče adna adkaznaść liahla na mianie — hadavać maloje husiania. Heta byŭ dadatak da ŭsich maich daručeńniaŭ, kali nie ličyć taho, što ja jašče dahliadaŭ trusoŭ.
Da husianiaci ja chutka pryvyk. Jano taksama paznavala mianie i, kali ja zachodziŭ u chatu, zvonka ciŭkala i biehla pad nohi. Ja narazaŭ husianiaci travu drobnieńka, kab jano nie papiarchnulasia travinkaj. I ŭ hety čas pačuŭ, jak za aknom zarykali karovy. Naša karova išla z pašy, i treba bylo biehčy adčynić joj varoty. Ja chucieńka vybieh Jaa hanak, alie tut ža padaŭsia nazad. Za karovaj išoŭ čorny rahaty byk. Hetaha liutaha byka bajalisia ŭsie viaskovyja dzieci. Kali jon prachodziŭ pa vulicy, my spalochana ŭzlazili na platy i adtuĺ dražnili jaho. I voś ubačyŭšy heta strašydla, mnie ničoha nie zastavalasia rabić, jak viarnucca ŭ chatu. Ja sieŭ u aknie i pačaŭ praz akno kryčać i pahražać, viedajučy, što roh byka tut mianie nie dastanie. I chutka byk, mabyć, zrazumieŭšy, što nie tudy patrapiŭ, hnieŭna ryknuŭ i pajšoŭ na vulicu.
Uzradavany svajoj pieramohaj, ja saskočyŭ z laŭki i adčuŭ pad nahoj niešta miakisaje i žyvoje. Kali ja zirnuŭ pad nohi, to ažno liedź nie samlieŭ: jaa padlozie, dryhajučy nožkami, liažala husiania. SaskokvajučY, ja nieznarok piatoj nastupiŭ jamu na halavu.
Ja padniaŭ z padlohi cioply puchovy kamiačok i adčuŭ, jak jon bjecca ŭ maich rukach. Mianie apanavaŭ piakučy žaĺ. Stojačy pasiarod chaty, ja huškaŭ husiania na rukach, klikaŭ, alie jano nie varušylasia. Husianiacina voka zaciahnulasia bielaj plionkaj, a halavaśchililasia mnie na dalońJa ŭsio hajdaŭ jaho, jak maloje dzicia, paiŭ z rota vadoj. Potym vyjajes jaho ŭ dvor, i nichto — ni sabaka Dunaj, ni kot — nie razumieli majho hora. Alie ŭsie maje śliozy i žadańnie, kab husiania ažylo, byli nie daremnyja. Husiania ačomkalasia, zakivala halavoj, potym zaciŭkala. Ja apuściŭ jaho na padlohu, i jano pajšlo. Praŭda, haloŭku trymala nabok, pazirala adnym vokam uhoru, prypadala na adnu nahu, alie ŭsio ž chadzila. Heta byli niazhrabnyja kruhi, Dy ja i hetamu byŭ rady.
U toj dzień, adčuvajučy svaju vinu, ja akuratna vykanaŭ usie daručeńni, usio staranna dahliedzieŭ. A ŭviečary viarnulisia z polia daroslyja.
Pračnulasia i husiania. Jano vyliezla z rešata, zaciŭkala i pačalo niedarečna kružycca pa chacie. Ja stajaŭ źbiantežany i nie moh skazać praŭdu. Na pytańnie maci ja schlusiŭ, što heta trusy vyskačyli z-pad piečy, adzin uchapiŭ jaho za halavu, i ja liedź adbaraniŭ husiania.
Ja pačaŭ raskazvać, jak vadoj ratavaŭ husiania. Heta byla ŭžo ščyraja praŭda, i maci, vidać, pavieryla, bo skazala z abureńniem, što nazaŭtra ž treba parezać usich trusoŭ, usich da adnaho. Ja nie spaŭ usiu noč, a nazaŭtra ŭstaŭ ranieńka i pačaŭ uprošvać maci nie čapadi maich hadavancaŭ. Maci ŭvažyla maju prośbu, usio abyšlosia dobra, i mianie znoŭ adnaho pakidali doma.
A husiania vyrasla i pačalo nieści vialikija jajki. Toĺki chadzila z halavoj nabok.
I toĺki paźniej, kali ja ŭžo pajšoŭ u školu, adnojčy ja pryznaŭsia mamie, što trus zusim nie vinavaty. I ja raskazaŭ usio, jak bylo. Maci skazala, što jana tak i viedala, što syn niešta vydumliaje, alie čakala, kali pryznajecca sam, dumala, chto ž śmialiejšy: syn ci trus?