⁣

Siońnia jany ŭpryhožvajuć samyja viadomyja muziei Londana i Paryža, Varšavy i Kijeva, Maskvy i Ńju-Jorka. Vieĺmi bahaty i kaštoŭny zbor hetych dzivosnych vyrabaŭ zachoŭvaŭsia taksama ŭ Minsku, alie ŭ hady Druhoj suśvietnaj vajny rabaŭniki vyvieźli jaho za miežy Bielarusi. Tamu ŭ našaj krainie zastalisia toĺki čatyry poŭnyja sluckija pajasy: dva znachodziacca ŭ Muziei staražytnabielaruskaj kuĺtury Nacyjanaĺnaj akademii navuk Bielarusi, pa adnym — u Dziaržaŭnym muziei historyi i kuĺtury Bielarusi i Minskim ablasnym krajaznaŭčym muziei. Hliadziš na ich, i mižvoli zhadvajecca ranišni rasiany luh, što pad pieršymi soniečnymi promniami ažno zichacić, pieralivajecca ŭsimi kolierami viasiolki.

A na pamiać adrazu prychodziać radki z cudoŭnaha vierša Maksima Bahdanoviča «Sluckija tkačychi»: Ad rodnych niŭ, adrodnaj chaty U panski dvor dzielia krasy Jany, biazdoĺnyja, uziaty Tkać zalatyja pajasy. I ciaham doŭhija časiny, Dziavočyja zabyŭšy sny, Svaje šyrokija tkaniny Na lad piersidski tkuć jany.

3 sivoj daŭniny i na praciahu doŭhich stahoddziaŭ tkacki stanok nadziejna služyŭ liudziam. 3 pakalieńnia ŭ pakalieńnie pieradavalisia tajamnicy tkackaha majsterstva, i ŭrešcie nialiohkaja praca pieratvarylasia ŭ vysokaje mastactva. Śviedčańniem tamu — stvoranyja pad sialianskimi strechami i ŭpryhožanyja spradviečnymi ŭzorami-zamovami abrusy, dyvany, ručniki i, viadoma ž, pajasy, jakija našy prodki ličyli ci nie haloŭnaju azdobaju ŭ vopratcy. Sialianie, praŭda, nasili vaŭnianyja ci ĺnianyja apajaski, a mahnaty i zamožnaja šliachta padpiarezvalisia pajasami z zalatoju ci srebnaju asnovaju, pryviezienymi z daliokich uschodnich krain.

Kaštavali jany niamala, alie achvotnikaŭ vyhliadać pryhoža zaŭsiody chapala.

Kab zadavolić patreby pakupnikoŭ, kniazi Radzivily zasnavali ŭ 1736 hodzie ŭ Slucku manufakturu, jakaja dasiahnula sapraŭdnaha roskvitu tolysi praz dvaccać hadoŭ, kali pa zaprašeńni Michala Radzivila jaje ŭznačaliŭ Jan Madžarski. Naradziŭsia jon u Turcyi, doŭhi čas pracavaŭ va Ukrainie. Dziakujučy biezdakornamu tkackamu ŭmieĺstvu nabyŭ šyrokuju viadomaść i pavahu. U Bielaruś Jan Madžarski pryjechaŭ nie adzin, a z niekaĺkimi vopytnymi majstrami, mahčyma, svaimi ziemliakami. Slucki liud nazyvaŭ ich piersami, a pradpryjemstva, dzie jany ščyravali, z časam stala nazyvacca piersijarniaj.

Na samaj spravie tkali slavutyja sluckija pajasy nie dziavočyja, jak napisaŭ paet, a dužyja mužčynskija ruki. Bo hety zaniatak, akramia ciarplivaści, vymahaŭ i niamala sily. Darečy, spraktykavany majstar za hod moh vykanać kalia dziesiaci pajasoŭ. U šyryniu jany mieli da saraka santymietraŭ, a ŭ daŭžyniu — ažno za dva mietry. Asabliva kaštoŭnym bylo toje, što na vyrabach amaĺ nie sustrakalasia padobnych uzoraŭ.

U kancy XVIII i na pačatku XIX stahoddziaŭ Sluckuju manufakturu arandavaŭ syn Jana Madžarskaha Liavon. Pry im pracavali šeśćdziasiat tkačoŭ, boĺšaść z jakich pachodzila z navakoĺnych viosak i miastečak.

Akramia pajasoŭ, jany vyrabliali habielieny, dyvany, tkaniny dlia carkoŭnaj služby. Budučy nie ramieśnikami, a najpierš tvorcami, tutejšyja majstry niaspynna šukali i znachodzili svajo razumieńnie charastva. Tamu i pa siońniašni dzień ćvicie i nikoli nie adćvicie na ichnich dzivosnych vyrabach «zamiž piersidskaha ŭzoru ćviatok radzimy vasiĺka».

U siaredzinie XIX stahoddzia Sluckaja piersijarnia pierastala isnavać, pakinuŭšy nam, naščadkam, kazačnyja pajasy-viasiolki.