Беларуская лацінка

Strakaty dziaciel

Ja. Zazieka

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

U ptušak jość svaje abliubavanyja miaściny. Niachaj inšyja chvaliać, moža, i liepšyja liasy, pieralieski, alie stary strakaty dziaciel z čyrvonym abadkom na šapcy liubić toĺki svoj lies.

Na nievialičkaj prahalinie siarod jeĺniku stajala vysokaja, z šera-zialionym stvalom i kupčastaj vierchavinaj asina. Pad samaj vierchavinaj na jaje hladkim stvalie dziaciel vydzieŭb duplo i zrabiŭ sabie hniazdo. Adsiuĺ uvieś lies byŭ vidać jak na daloni. I mnohija ptuški zajzdrościli strakatamu dziatlu.

Minali dni za dniami, i ŭ staroha strakataha dziatla vyvielisia ptušaniaty. Dzieci ŭbralisia ŭ pierje i chutka pačali vyliatać z hniazda.

Naliacić, byvala, dziatlava siamja na dreva, učepiacca maladyja dziatly lapkami za šurpaty stvol, a stary dziaciel ahliadaje z usich bakoŭ dreva. Dziaŭbie jon karu svaim vostrym, jak pika, nosam. Toje ž robiać i maladyja.

Stary dziaciel vyciahvaje doŭhim vuźkim jazykom z malieńkich dziračak-chadoŭ karajedaŭ — toje ž robiać i maladyja. Voś toĺki adzin malady dziaciel karŭ nie dzioŭb, a pryladžvaŭsia pobač z baćkam i nastojliva kryčaŭ, patrabavaŭ ježy.

Malady i kroku nie moh stupić biez baćkoŭ. Stary dziaciel sam haladaje, a ŭvieś čas kidaje karajedaŭ, ziarniatki jalovych šyšak u pražerlivaje horla huĺtaja.

Nieprykmietna padkralasia vosień. Chalodnyja viatry pačali huliać pa liesie. Čarodami pranosilisia nad liesam pieraliotnyja ptuški. A chto nie pakidaŭ lies, toj rychtavaŭsia da zimy. U kaho zapas ježy ŭ kladoŭcy, tamu i maroz nie strašny. Stary dziaciel taksama zrabiŭ kladoŭku dlia jalovych šyšak. Malady dziaciel zapasaŭ na zimu nie rabiŭ, spadziavaŭsia na zapasy baćki.

Pa susiedstvie ŭ huščary stajala toŭstaja prysadzistaja biaroza, u raźvilcy jakoj bylo hlybokaje duplo — kladoŭka vaviorki. Spraŭnaja haspadynia nanasila tudy mnoha sušanych hryboŭ, arechaŭ, jahad, jalovych šyšak.

A adnojčy viečaram pajšoŭ husty śnieh. Malady jeĺnik zasypala tak, što miescami jon nahadvaŭ vialikija harby, z jakich tarčali vostryja vierchavinki.

U ptušak takija zvyčki: zimoj ratujsia ad choladu i holadu jak umieješ, maladych hliadzi, toĺki pakuĺ u silu ŭbiarucca. Zabraŭsia malady dziaciel u pakinutaje špakam duplo, siadzić tam, ničoha nie jeŭšy. Cholad jaho prabiraje, studzić kroŭ. Siadzić dy dumaje, kab baćki prynieśli jamu jakoha-niebudź žučka.

Vyliecieŭ narešcie malady dziaciel z dupla i pačaŭ pryhliadacca, ci nie ŭbačyć dzie-niebudź svaich baćkoŭ. Nie mohuć ža jany pakinuć jaho ŭ biadzie.

I tut zaŭvažyŭ jon, što z dupla vyskačyla šustraja vaviorka, a ŭ zubach u jaje — jalovaja šyška. Skok z biarozy na jelku i siela na suk, zadnimi lapami trymajecca, a ŭ piarednich — šyška.

Nieŭzabavie vaviorka pačala prykmiačać, što ŭ jaje kladoŭcy ŭsio mienš i mienš stanovicca zapasaŭ. Haspadynia ličyć nie ŭmiela, alie na voka prykinula, što stoĺki źjeści jana adna nie mahla. I voś adnojčy vaviorka toĺki chaciela zalieźci ŭ svajo duplo, jak raptam zaŭvažyla, što niechta ŭ kladoŭcy varušycca. Haspadynia padrychtavalasia da skačka, chaciela z usiaje sily ŭpicca zubami ŭ horla zlodzieju. Alie niečakana z dupla vyskačyŭ malady dziaciel dy jak dzieŭbanie jaje ŭ halavu! Vaviorka ad boliu ažno zacokala dy z usich noh skočyla na samuju vierchavinu biarozy.

Malady dziaciel tym časam vyliecieŭ z dupla vaviorki i sieŭ na suchi suk, byccam ničoha i nie zdarylasia, choć i niajomka jamu bylo. U toj ža momant da maladoha padliacieŭ stary strakaty dziaciel. Jon nastaviŭ tyrčma pierje, pryŭźniaŭsia na lapkach i zlosna zakryčaŭ na ŭvieś lies, bo byŭ hlyboka aburany pavodzinami maladoha dziatla, jaki zaliez u vaviorčynu kladoŭku dy jašče mocna pakryŭdziŭ haspadyniu.

Malady dziaciel maŭčaŭ, toĺki kryly jaho raz-poraz uzdryhvali.

Narešcie dziatly paliacieli ŭ jeĺnik. Stary sarvaŭ doŭhim nosam šyšku. Zatym jany pieraliacieli na asinu, dzie byla kuźnia staroha dziatla. Zaščamiŭ stary dziaciel šyšku ŭ ščylinu, dzieŭbanuŭ jaje raz-druhi, a potym pa-baćkoŭsku pačaŭ huĺtaja vučyć, što treba samomu zdabyvać sabie ježu.