Беларуская лацінка

U bielaruskaj puščy

V. Voĺski

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Ranicaj, abuŭšy humavyja boty, my rušyli va ŭročyšča1 Lasinyja Jamy.

Nadvorje jasnaje i soniečnaje. Pavietra čystaje i prazrystaje, alie chalodnaje. Adčuvajecca vosień. Vysokaje nieba zichacić jarkaj sińniu. Biarozy krasujucca ŭ pazalocie, asiny až zichaciać čyrvańniu.

My idziom mokraj ściežkaj, prataptanaj dzikami. Narešcie vybirajemsia na ŭzvyšša, jakoje husta zaraslo liesam. Takija liasnyja ŭzvyššy siarod balot nazyvajucca tut astravami.

Viasnoj na hetych astravach z jalovym i źmiešanym šyrakalistavym liesam, u jakim pieravažajuć siarod inšych dreŭ dub, jasień i klion, zaŭsiody sustrakajucca dziki. 3 nadychodam vosieni jany pierabirajucca znoŭ u liasy, adkuĺ robiać časam načnyja nalioty na viaskovyja palietki.

My ŭvachodzim u viĺhotny jalovy bor, zavalieny buralomam. Pierad nami liožka dzika. Niedalioka ad jaje my natrapili na adbitki razdvojenych kapytoŭ, jakija pa formie i pamiery padobnyja da śliadoŭ karovy. Heta loś.

My idziom pa śliedzie, i jon pryvodzić nas da «zaboju». Tak nazyvajuć u navakoĺnych vioskach miesca, dzie loś staić u čas honu i, jarasna tupajučy piarednimi nahami, vyklikaje na boj praciŭnikaŭ. Piarednimi vostrymi kapytami loś vybiŭ tut davoli hlybokuju jaminu.

Hon u lasioŭ adbyvajecca z kanca žniŭnia i da kanca vieraśnia. Lasi źbirajucca na «reŭ» paślia zachodu sonca, u hadzin dzieviaćdziesiać viečara. Zakančvajecca «reŭ» u dziesiać-adzinaccać hadzin. Ravuć lasi nie boĺš za adnu hadzinu. U hety čas kalia miesca «zaboju» źbirajecca ad dvuch da čatyroch lasioŭ. Pamiž imi adbyvajucca časam pajadynki. Na «reŭ» lasi chodziać z hodu ŭ hod zaŭsiody na adno i toje ž miesca.

Pierad nami adna z takich abliubavanych lasiami miaścin.

My ahliadajem miesca, dzie liubiać źbiracca lasi ŭvosień. Heta ŭzvyšanaja miascovaść z davoli roŭnym reĺjefam. Siarod vysokich jalin časta sustrakajucca duby, lipy, asiny, rabiny.

Viasnoju loś trymajecca zvyčajna nizin z hustym asińnikam i biareźnikam. Jon skubie liście asiny, biarozy, lazy, voĺchi. Toŭstaj vierchniaj huboj loś zryvaje viećcie. Maladyja dreŭcy jon nahinaje da ziamli, navaĺvajučysia na ich hrudźmi, kab dabracca da vieršaliny. U mai — červieni ŭ lasich naradžajucca malyja.

Lietam lasi pierachodziać u pojmy rek, u zabaločanyja aĺchovyja liasy, u baloty, dzie mnoha travy i kustoŭ, a vosieńniu pierabirajucca na astravy.

Zimoj jany kormiacca karoj i halinkami dreŭ. Časta lasi abdzirajuć karŭ z asin, śpilavanych babrami vosieńniu. U studzieni — liutym lasi śkidvajuć staryja rohi. Novyja, bujniejšyja, vyrastajuć u ich da lipienia.

U maladoha lasia rohi pačynajuć raści paślia pieršaha hoda žyćcia. Jany majuć vyhliad hladkaj i vostraj śpicy. U nastupnym hodzie śpicy hetyja śkidvajucca, a zamiest ich vyrastajuć novyja rohi, razdvojenyja na kancach. Na trecim i čaćviortym hadach žyćcia rohi lasia majuć try adrostki. 3 kožnym hodam jany robiacca ŭsio boĺš vialikimi i važkimi.

Asnova adrostkaŭ — paliaŭničyja nazyvajuć jaje «lapataj» — stanovicca ŭsio šyrejšaj. Rohi rastuć narmaĺna i raźvivajucca jak ślied va ŭmovach dobraha charčavańnia, spakojnaha i pryvoĺnaha žyćcia. Kali lasia časta niepakojać i palochajuć, kali jon"charčujecca niedastatkova, rohi ŭ jaho rastuć slaba i zamarudžana. Lasicha rahoŭ nie maje.

Idučy pa śliadach lasia, my padychodzim da jaho liožki. Prymiataja trava zachavala adbitak ciela bujnoj žyvioliny.

Śliady lasia viaduć nas daliej. Sprava trapliajecca nara barsuka, a zatym vanna dzika z čornaj hraźziu. Kalia vanny zastalisia śliady lisicy. Vidać, što jana častavalasia tut čarnicami.

3 šumam sarvaŭsia z vysokaj asiny hlušec i, lopajučy ciažkimi krylami, praliacieŭ nad našymi halovami.