Беларуская лацінка

Chata pry darozie

V. Chomčanka

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Staradaŭni šliach praliahaje praz vioski i harady, liasy i baloty, abminaje aziory i pierasiakaje inšyja šliachi-darohi. U adnym miescy jon pieraskokvaje pa bietonnym mościku račulku.

Niedalioka ad hetaha mościka staić prastornaja chata. Budavalasia jana na vialikuju siamju, alie žyvie tam adzinokaja žančyna. Na ścienach chaty raźviešany ručniki i survetki, jakija jana vyšyvala viečarami, kali pobač siadzieŭ muž, a ŭ ložku spali dzieci.

Siudy pryjechala jana sa svaim maladym mužam z Mahilioŭščyny.

Pastavili chatu, uvachodziny zrabili ŭ červieni sorak pieršaha hoda. Usio dlia ich skončylasia praz tydzień paślia ŭvachodzin.

Dvaccać dva razy z taho času zaćvitali biarozy, stoĺki ž razoŭ pryliataŭ z vyraju busiel u hniazdo na biarozie, a žančyna ŭsio žyvie ŭ toj chacie adna.

Adnojčy ŭ pačatku lieta pa šliachu imčaŭsia čyrvony turyscki aŭtobus, u jakim siadzieli studenty z Hiermanii. Dzień byŭ soniečny. Kalychalasia vakol bliedna-zialionaje žyta, u biareźniku pachla sunicami i pieršymi hrybami, na darozie liažaŭ tapolievy puch.

Aŭtobus zbočyŭ pad biarozu i spyniŭsia. Sa śmiecham i homanam vyskačyli turysty. Dziaŭčyna ŭ šortach uchapilasia za biarozavuju halinku, i dva chlopcy pačali jaje raskalychvać. Pstryknuli fotaaparaty, z tranzistaraŭ palilasia muzyka, pačali tancavać.

Sivy šafior nie tancavaŭ, nie śpiavaŭ. Jon byŭ niečym uschvaliavany, skuly jaho chadzili, sini šram na ščace ŭzdryhvaŭ. Šafior abyšoŭ chatu, pastajaŭ kalia jaje voknaŭ. Jon namiervaŭsia pastukać u akno, dy ruka nierašuča apuskalasia.

Na hul aŭtobusa, jaki spyniŭsia kalia chaty, haspadynia nie źviarnula ŭvahi: mašyny tut huduć bieśpierastanku. Jaje praciala tryvoha, kali prysluchalasia, razabrala slovy: «Šneĺ, šneĺ!» Niby baroniačysia, praciahnula ŭpierad ruki. Daliokaje, alie niezabyŭnaje napomnili joj tyja slovy.

Aturysty pa-raniejšamu tancavali, śpiavali, huškalisia pačarzie na halinie biarozy. Cybaty chlopiec ihraŭ na hubnym harmoniku.

Haspadynia chaty vyjšla na dvor, stala kalia paroha, abviala ŭsich pozirkam. Šafior niešta chacieŭ skazać, alie toĺki varuchnuŭ vusnami. Šram na ščace jašče boĺš zadryžaŭ. Jon paznaŭ hetu žančynu.

Dziaŭčyna ŭ šortach, pa skladach vymaŭliajučy pa-rusku, paprasila papić. Žančyna zaprasila turystaŭ u chatu. Tudy patokam chĺšuli huki mŭzyki, jakija lilisia z tranzistaraŭ. «Šneĺ, šneĺ!» — katory raz paŭtaraŭ holas zamiežnaha śpievaka. Hości raśsielisia na doŭhaj laŭcy i ŭslončykach, čakali, kali ich buduć častavać vadoj.

Haspadynia spytala:

Vam vady, malaka ci biarozaviku?

Daviedaŭšysia, što takoje biarozavik, usie pažadali toĺki jaho.

Kisla-salodki, z kaliučym chaladkom, jon vieĺmi spadabaŭsia haściam. Usie dziakavali haspadyni, zdymali, kab na zvarotnym šliachu padaryć joj fotakartki. Pili potym i malako, jeli čajnymi lyžačkami suničnaje vareńnie z trochlitrovaha sloika, jaki žančyna ščodra pastavila na stol. Dziaŭčynu ŭ šortach zacikavili ŭzory na ručnikach, abrusach, survetkach.

Jana sfatahrafavala ich, a taksama vialikuju sialianskuju pieč, jakuju ŭbačyla ŭpieršyniu. Haspadynia, sklaŭšy na hrudziach ruki, siadziela na ŭslončyku, i cichaja, spakojnaja ŭśmieška aśviatliala jaje tvar.

Potym šafior skazaŭ, što para jechać, i ŭsie, rasklańvajučysia, pačali vychodzić. Šafior paśpiešliva raźvitaŭsia i vybieh z chaty.

Turysty ŭžo siadzieli ŭ aŭtobusie.

Šafior uspaminaŭ… Byŭ taki ž samy červieński dzień, nasyčany suničnym vodaram i sasnovym pylam, kacilasia chvaliami takoje ž žyta. I stajaŭ pad biarozami kalia hetaj ža chaty žoŭtazialiony aŭtobus. Adtuĺ vylieźli saldaty z hubnymi harmonikami i fotaaparatami. 3 muzykaj zavalilisia jany ŭ chatu, niešta havaryli i prytancoŭvali pad harmonik.

«Šneĺ, šneĺ!» — skazaŭ adzin saldat, vypliunuŭ na stol harmonik i daŭ u pokuć pa mužu haspadyni i jaje dvaich dzieciach suchuju aŭtamatnuju čarhu.

Šafior i siońnia prykmieciŭ u kucie chaty dzirački. Ich tak i nie zamazali, navat biarvieńnie nie pabialili. Šafior dumaŭ, što na pieršym ža prypynku raskaža pra ŭsio heta svaim pasažyram.