Chlieb dlia partyzanaŭ
M. Paźniakoŭ
Ranica vydalasia jasnaja, nie vieĺmi maroznaja. 3 kominaŭ viaskovych chat dym viŭsia ŭ nieba roŭnymi slupami. «Značyć, vietru niama. Heta dobra, ciapliej budzie ŭ darozie», — padumala Maša.
Da samaj nočy jana z maci i siostrami piakla chlieb. Zaraz jon, raskladzieny ŭ śpiecyjaĺnyja miaški, liažyć užo ŭ saniach, pad sienam. Maci pajšla zaprahać kania, a Maša, pakarmiŭšy malieńkich synoŭ, pačala apranać ich u daĺniuju darohu. Chlieb treba advieźci ŭ lies na ŭmoŭlienaje miesca i pieradać partyzanam. U atradzie byŭ i jaje brat Vasia, a taksama mnohija adnaviaskoŭcy. Muž i druhi brat vajavali dzieści na froncie.
Synoŭ Maša zaŭsiody brala z saboj, kali vypraŭlialasia na zadańnie. Fašysty i palicai nie čaplialisia tady, nie abšukvali. Peŭna, i padumać nie mahli, što maladaja maci budzie ryzykavać žyćciami svaich dziaciej.
Voś i ciapier na vyjeździe z vioski niamiecki aficer toĺki pravodziŭ ich uvažlivym pozirkam.
Vykanaŭšy zadańnie, Maša zaŭsiody zajazdžala da svajoj ciotki, kab nie vyklikać u vorahaŭ nijakich padazreńniaŭ.
Jechać patrebna bylo kilamietraŭ piatnaccać. Daroha išla liesam.
Užo prajechali kilamietraŭ dziesiać, jak dzieści napieradzie pačulisia vybuchi i strely. Maladzica spynila kania, prysluchalasia. Alie vakol znoŭ zapanavala cišynia. Toĺki sumna i ścišana šumieli vysokija sosny, źliohku pahojdvajučy vieršalinami.
A kilamietry praz dva Maša ŭbačyla padbituju niamieckuju mašynu, achutanuju čornym dymam. Pobač liažali zabityja fašysty. Raptam da maladzicy daliacieŭ mašynny hul, jon narastaŭ z taho boku, kudy jana nakiroŭvalasia.
—Niemcy! — razanula žachlivaja zdahadka. — Zastanuć tut — nie minavać raspravy». Žančyna štosily tuzanula liejcy, rezka pavaročvajučy kania ŭ lies. Padhaniajučy lazinaj kania, zahadala chlopčykam liehčy tvarami ŭniz.
3-za pavarotu pakazalasia mašyna. Zaŭvažyŭšy vazok, vorahi adkryli biazladnuju stralianinu.
—No, konik, mily! — štosily kryčala Maša.
Koń liacieŭ miž dreŭ, padhinajučy maladzieńkija chvainki i jelački. Hoĺlie chvastala maladzicu pa rukach, tvary. Alie jana nie źviartala ŭvahi i dumala ab adnym: toĺki b nie naskočyć na pień, toĺki b uratavać synočkaŭ. Varožyja kuli praliatali to zboku, to nad halavoj, a Maša padhaniala i padhaniala kania.
Nieŭzabavie pavaliŭ husty, jak vata, śnieh, zasypajučy sanny ślied. Koń pierajšoŭ na spakojnuju chadu, i Maša boĺš nie pryśpiešvala jaho. Chvilin praz dvaccać miacielica zacichla. Prypyniŭšy kania, Maša prytulila da siabie synoŭ, nakryla ich koŭdraj. Tyja, byccam ničoha i nie zdarylasia, radasna ŭśmichnulisia.
«Jak ža pieradać partyzanam chlieb?» — zadumalasia maladzica. Jana tuzanula kania i vyjechala na liasnuju darohu. Maša pryniala rašeńnie zajechać da ciotki, pakinuć chlopčykaŭ u jaje, a zatym nakiravacca da partyzanaŭ.
Dy praz niejki momant pačuŭsia konski tupat. Maša azirnulasia, i na jaje tvary zaśviacilasia cioplaja ŭśmieška. Pieršym siarod troch końnikaŭ skakaŭ jaje brat Vasia.
—Nie dačakalisia ciabie maje chlopcy na ŭmoŭlienym miescy, tamu i adpraviŭsia na pošuki, — kazaŭ jon, zlaziačy z kania i abdymajučy ŭsich traich. — Bajaŭsia, kab u lapy fašystaŭ nie trapili. Zaviazaŭšy z imi boj, našy adstupili, sily niaroŭnymi akazalisia.
Partyzany zabrali chlieb i raźvitalisia, a Maša zaśpiašalasia da ciotki.
I na hety raz chlieb trapiŭ pa pryznačeńni.