⁣

«Jana zaŭsiody byla ŭ dziejańni, u ruchu, u niaspynnym žyćciovym hareńni», — tak napisaŭ viadomy bielaruski paet Siarhiej Hrachoŭski pra Uladzislavu Francaŭnu Lucevič, žonku, viernaha siabra i nadziejnaha spadarožnika žyćcia vialikaha Janki Kupaly.

Naradzilasia Uladzislava Francaŭna ŭ 1891 hodzie ŭ vioscy kalia Valožyna ŭ intelihientnaj siamji. Jaje baćka byŭ prostym paliasoŭščykam, a maci — nastaŭnicaj francuzskaj movy. Ad samaha dziacinstva malieńkaja Uladzia rasla ŭ atmaśfiery biaźmiežnaj liubovi da Radzimy, sa śvietlymi marami pra jaje vyzvalieńnie i niezaliežnaść. Jaje pradzied zmahaŭsia suprać rasijskaha impieryjalizmu, a dzied udzieĺničaŭ u paŭstańni 1863—1864 hadoŭ na čalie z Kastusiom Kalinoŭskim. Baćka jaje nie toĺki klapaciŭsia pra čyściniu i zachavanaść navakoĺnych liasoŭ, alie i byŭ znajomy z bielaruskim paetam Franciškam Bahuševičam, siabravaŭ z im.

U 1906 hodzie Uladzislava Francaŭna skončyla Vilienskuju himnaziju, paźniej — piedahahičnyja kursy ŭ Varšavie. Paślia zakančeńnia himnazii jana pačala pracavać vychavaĺnicaj u dziciačym prytulku Viĺni, byla karespandentam haziety «Naša Niva». Jana ciesna kantaktavala sa znakamitymi bielaruskimi piśmieńnikami Źmitrakom Biaduliem, Siarhiejem Palujanam, Alaizaj Paškievič (Ciotkaj). Tady ž haloŭny redaktar

«Našaj Nivy» paznajomiŭ jaje z Jankam Kupalam.

Maladyja liudzi časta sustrakalisia ŭ redakcyi viadomaj bielaruskaj haziety, na viečarynach, chadzili razam u teatry. Uladzislava Stankievič i Jan Lucevič (Janka Kupala) vučylisia ŭ Maskvie ŭ Narodnym univiersitecie imia Šaniaŭskaha. U čas vučoby jany i paviančalisia. Maladaja siamja byla ŭzoram vysokich i čystych adnosin. Maladyja liubili i šanavali adzin adnaho, nie mahli i dnia pražyć u razlucy.

Kažuć, kali ŭ siamji adzin z dvuch — zorka, dyk druhi abaviazkova pavinien zastacca ŭ cieni. I tym boĺš zasluhoŭvaje pavahi Uladzislava Francaŭna, jakaja nie zhubilasia, nie schavalasia ŭ promniach slavy svajho viadomaha muža. Jana byla nie toĺki jaho viernym, nadziejnym papliečnikam, alie ŭsio žyćcio zajmalasia spravaj. Jana apracoŭvala dlia dziaciej narodnyja pieśni i kaźki. Na kožnaha, chto da jaje źviartaŭsia pa dapamohu ci paradu, chapala va

Uladzislavy Francaŭny času i ciapla. Usie znajomyja z liuboŭju zvali jaje «ciotka Uladzia». Uladzislava Francaŭna byla dlia Janki Kupaly zaŭsiody pieršym čytačom i daradčykam, ščyrym pamočnikam. A paślia taho, jak trahična zahinuŭ narodny paet, jana pastaralasia zachavać dlia naščadkaŭ pamiać pra jaho.

Tvory Kupaly buduć vychoŭvać u novych pakalieńniaŭ liuboŭ da Radzimy, addanaść joj, imknieńnie da žyćcia i baraćby. Tamu praca pa źbirańni materyjalaŭ i dakumientaŭ pra Kupalu źjaŭliajecca spravaj histaryčnaj važnaści. Sabrać usio, što možna, pra Kupalu — heta naš abaviazak pierad historyjaj. Tak ličyla Uladzislava Francaŭna. I jana vykanala hety abaviazak. U 1944 hodzie Uladzislava Francaŭna stala pieršym dyrektaram Litaraturnaha muzieja Janki Kupaly, byla inicyjataram stvareńnia pomnika narodnamu paetu.

Ciotka Uladzia zachavala duchoŭnuju viernać mužu da apošniaha svajho dnia. Imia Uladzislavy Francaŭny Lucevič nieadjemna ad pamiaci pra Janku Kupalu. Ich pryhožyja adnosiny — pryklad uzornaj i nadziejnaj siamji.

Umieńniem daražyć siamjoj jany vylučalisia siarod svaich znajomych. U ich vučylisia maladziejšyja, jak treba bierahčy i šanavać adzin adnaho.