⁣

Barak ujaŭliaŭ saboju vyciahnutaje, jak pienal, pamiaškańnie, u adnym kancy jakoha bylo akno, u druhim — akno i dźviery. Uzdoŭž ścien u try pavierchi mieścilisia nary. Miž narami, pa centry, praliahaŭ.vuźki prachod, i pamiaškańnie prahliadvalasia b z kanca ŭ kaniec, kab z karotkich naraŭ nie źviešvalisia nohi, ruki, halovy sta dvaccaci čalaviek.

Liudziej sabrali siudy, peŭna, z usiaho śvietu. Spačatku ŭ ich sercach praciahvala hareć polymia baraćby, adnak načnyja dopyty, pahrozy, katavańni z ciaham času amaĺ zlamali voliu. A holad, jaki ŭzmaćniaŭsia z dnia ŭ dzień, surovaja chaladeča pazbaŭliali liudziej enierhii. Liažali pieravažna nieruchoma, biazdumna, u niejkim poŭnym atupieńni.

Adnojčy chmurnym rankam staršy dniavaĺny paviedamiŭ na ŭvieś barak, što niejkaja čajka ŭpala na liod dy tak i nie ŭźnialasia.

Paviedamlieńnie pra čajku zacikavila, uschvaliavala chiba toĺki adnaho Chajna, jaki až pryŭstaŭ, potym spoŭz sa svajho miesca.

Chajn — chlapčuk hadoŭ čatyrnaccaci, samy malady ŭ baraku. Jon z pieršych dzion zrabiŭsia ahuĺnym liubimcam. Mahčyma, tamu, što jon byŭ amaĺ dzicia, a moža, tamu, što ŭsim pryjšlasia daspadoby jaho žyćciaradasnaść, jakoj usim tak nie chapala.

Chlopiec padyšoŭ da akienca. Uvažliva pahliadzieŭ na rakŭ i radasna ŭskliknuŭ:

— Oho! A jana ŭžo sprabuje chadzić! Voś pabačycie, jana ŭźliacić!

Na heta adzin z nasieĺnikaŭ baraka chmura adkazaŭ, što čajka ŭsio roŭna zahinie, jak i ŭsie jany tut, u hetym baraku.

Chajn ža, nie chavajučy radaści, ababieh usie baraki — a ich u lahiery bylo dvaccać dva — i, pakazvajučy na rakŭ, śćviardžaŭ:

—Čajka abaviazkova vyratujecca. A jak jana vyratujecca, to i my adsiuĺ vyrviemsia.

Usie razumieli, što paranienaja čajka nie zmoža razdabyć sabie jady, a biez jady jana nie papravicca. Chajn ža byŭ niaŭmoĺny i prapanoŭvaŭ addać čajcy častku svajho pajka.

Viaźni maŭčali. Ciažka sabie ŭjavić, što aznačaŭ hety pajok. Jany atrymlivali jaho adzin raz na dzień, i byŭ heta čarpak niejkaj burdy, jakuju ciažka bylo nazvać ježaj. Da jaje dadavalasia jašče lustačka chlieba. Kožnaja krošačka hetaha chlieba byla daražej za zolata. Pra chlieb usie dumali zaŭsiody: udzień i ŭnočy. Zdavalasia, nichto nie zmoh by addać ad svajho pajka i krošački. I voś zaraz chlopiec prapanuje padzialicca chliebam z čajkaj. Heta bylo nievierahodna.

Prajšlo niekaĺki dzion. Usie viaźni z nadziejaj čakali, kali čajka ačuniaje i paliacić. Ad hetaha, zdavalasia, zaliežaŭ i ich lios. Paliacić čajka — i jany adsiuĺ vyrvucca.

Adnojčy ranicaj niechta z viaźniaŭ zaŭvažyŭ, jak da čajki padbirajecca kamiendantava koška. Košku ŭsie nienavidzieli. Jana, jak i haspadar, byla adkormlienaja, ryžaja, z doŭhimi vusami. Zaraz koška, aściarožna namacvajučy śviežy liadok, kradkom padbiralasia da čajki. Viaźni stali kryčać, machać rukami, kab adahnać košku, alie jana, nie zvažajučy na ich kryki, usio bližej i bližej padkradvalasia da ptuški.

I raptam čajka, napalochanaja ci to koškaj, ci to krykami, raźbiehlasia, uzmachnula krylami. Praliaciela niekaĺki mietraŭ i ŭpala znoŭ. Alie jašče imhnieńnie — i čajka, niby ŭspomniŭšy tajnu paliotu, šyroka raspravila kryly, uźnialasia ŭ pavietra. Uślied joj nieslasia «ŭra», dy takoje hučnaje, radasnaje, što vartavyja padniali tryvohu.

A nazaŭtra ranidaj usie pračnulisia ad niejkaha hulu, jaki išoŭ adniekuĺ zdalioku. Nieŭzabavie nie spaŭ uvieś lahier. Viaźni sluchali daliokuju kananadu, plakali ad radaści, nie vieračy, što heta idzie vyratavańnie.

Praz niekaĺki hadzin hul artylieryjskaj kananady ŭzmaćniŭsia, a na lahiernym dvary ŭstaliavalasia dziŭnaja cišynia. Potym niechta pad aknom zakryčaŭ, što achova raźbiehlasia, možna vychodzić.

Liudzi vysypali na dvor. Jany pjanieli ad svabody, kryčali, śpiavali.

Raptam niechta ŭspomniŭ, što Chajna niama. Na radaściach usie zabylisia pra chlopčyka. A jon liažaŭ na narach, nie majučy sily vyjści na dvor.

Viaźni sabralisia lia chlopčyka, plakali:

— Čajka ž uźliaciela, uźliacieć pavinien i ty!

I toĺki dniavaĺny viedaŭ, što chlopčyk kožnuju noč biehaŭ na raku, addajučy ŭvieś svoj pajok paranienaj čajcy.