Беларуская лацінка

Polackaja ziamlia

M. Barejša

Чытаць гэты тэкст кірыліцай

Polack… Heta slova jak recha slaŭnaj historyi našaj Radzimy. Nazva horada tryvala ŭvachodzić u našu śviadomaść jašče z rańniaha dziacinstva.

Polack — adzin z samych staražytnych haradoŭ uschodnich slavian. Jon ravieśnik Kijeva i Noŭharada i ŭpieršyniu ŭpaminajecca ŭ staražytnym lietapisie «Apovieść minulych časoŭ».

Horad liažaŭ na mahistrali, jakaja źviazvala Zachad z Uschodam, na handliovym šliachu «z varahaŭ u hreki» — z Prybaltyki da Čornaha mora. Praz Polackuju ziamliu prachodziŭ handliovy šliach u Zachodniuju Jeŭropu pa Zachodniaj Dźvinie. Takoje hieahrafičnaje stanovišča sadziejničala daliejšamu rostu i haspadarčamu raźvićciu horada.

Polackaja ziamlia maje svojeasablivuju kuĺturu, bahatuju, slaŭnuju historyju. Davajcie ž hlianiem na toje, što zachavalasia i źbierahlosia da siońniašniaha dnia.

Pačatak manumientaĺnaha dojlidstva Bielarusi i najvyšejšaje jaho dasiahnieńnie — Safijski sabor. Siońnia tut raźmieščana architekturnaja ekspazicyja, kancertnaja zala simfaničnaj i kamiernaj muzyki, ustanoŭlieny arhan.

Paŭnočnym farpostam1 Polacka źjaŭliaŭsia Spasa-Jefrasińnieŭski manastyr. Heta miesca žyćcia i dziejnaści slavutaj aśvietnicy Jefrasińni Polackaj, pieradavoj, adukavanaj žančyny svajho času. Jana pierapisvala knihi, pisala lietapisy i aryhinaĺnyja tvory. Zasnavala žanočy i mužčynski manastyry, jakija stali centram aśviety ŭ Polackim kniastvie.

Projdziemsia ŭzdoŭž pravaha bieraha Dźviny. Mažliva, niedzie tut stajaŭ dom kupca Luki Skaryny. U jaho siamji naradziŭsia budučy bielaruski pieršadrukar, vučony, aśvietnik i kuĺturny dziejač, pierakladčyk, piśmieńnik i mastak-hrafik epochi Adradžeńnia Francysk Skaryna.

Viadoma, što roznabakovaja jaho dziejnaść nasila prahresiŭny charaktar, adyhrala značnuju roliu ŭ duchoŭnym žyćci bielaruskaha naroda i akazala značny ŭplyŭ na raźvićcio našaj kuĺtury. U 1974 hodzie ŭ horadzie pastaŭlieny pomnik znakamitamu palačaninu.

Bylaja Bohajaŭlienskaja carkva mužčynskaha manastyra siońnia dosyć viadomaje miesca. Tut znachodzicca Polackaja karcinnaja haliereja. U brackaj školie manastyra niekatory čas vykladaŭ Simiaon Polacki — bielaruski i ruski hramadski dziejač, piedahoh, piśmieńnik i publicyst.

Tut jość val Ivana Hroznaha — častka ŭmacavańnia Nižniaha zamka.

U červieni 1705 hoda ŭ Polacku žyŭ Piotr I, jaki pryjazdžaŭ siudy dlia kiraŭnictva ruskimi vojskami ŭ Paŭnočnaj vajnie sa šviedami.

U pieryjad Ajčynnaj vajny 1812 hoda Polaččyna stala arenaj žorstkich bajoŭ z francuzskimi zachopnikami. Pry vyzvalieńni horada ad akupantaŭ šmat ruskich i francuzskich voinaŭ zahinula na moście praz raku Palatu. 3 taho času most nazyvajuć Čyrvonym.

Ciažkim vyprabavańniem dlia Polacka stala Vialikaja Ajčynnaja vajna. Horad abaraniala 174-ja stralkovaja dyvizija, voiny stajali naśmierć. Ruch praciŭnika na ŭschod byŭ prypynieny boĺš jak na dva tydni. Fašysty nie čakali takoha supraciŭlieńnia. Jany tak i nie ŭziali Polack z chodu, a vymušany byli abyści jaho z flanhaŭ. Mnohija palačanie mužna zmahalisia ŭ partyzanskich atradach, u padpoĺli.

Strašnuju karcinu ŭjaŭliaŭ horad paślia vyzvalieńnia. Bylo razburana žyĺlio, źniščany pramyslovyja pradpryjemstvy. Jašče na zachadzie hrymieli bai, a ŭ horadzie ŭžo pačalosia adnaŭlieńnie.

Kožny krok pa vulicach staražytnaha horada — heta dotyk da slavutaj historyi našaj krainy.

Zaraz Polack — bujny pramyslovy i kuĺturny centr respubliki.

Alie najvialikšy honar palačan, biezumoŭna, daŭnina. Prajścisia pa miescach, dzie z vami havoryć sivaja staražytnaść, cikava nie toĺki haściam horada, alie i jaho žycharam.